Ο Σύλλογος Μεσιτών Αστικών Συμβάσεων Πάρου-Αντιπάρου, ιδρύθηκε τον Νοέμβριο του 2023, απαρτιζόμενο από 35 μεσίτες και μεσίτριες, οι οποίοι έχουν ως σκοπό πέρα από την υπεράσπιση των δικαιωμάτων τους, και τη βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών προς τους ενδιαφερόμενους, μέσω των δικτυώσεων μεταξύ των μελών.
Η Φιλία Γρηγοράσκου, πρόεδρος του συλλόγου, μίλησε στο Paros Today, για την κατάσταση που παρατηρείται στην αγορά του Real Estate στο νησί, τα προβλήματα που διαπιστώνονται στον κλάδο, με έμφαση σε προβλήματα που σχετίζονται με τα φαινόμενα υπερδόμησης και κακής εφαρμογής των νόμων, καθώς και για τις συνέπειες της βραχυχρόνιας μίσθωσης στην αγορά. Στόχος του συλλόγου Μεσιτών σε Πάρο – Αντίπαρο είναι η βελτίωση των Υπηρεσιών μέσα από τη συνεργασία των μελών του.
Θα ξεκινήσουμε ρωτώντας για την κατάσταση των ακινήτων στο νησί από άποψη αγοραπωλησίας.
Φ.Γ.: Το τελευταίο διάστημα παρατηρείται μια κάμψη της ζήτησης, σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια. Αυτό πιστεύω ότι έχει να κάνει με πολλούς λόγους εντός και εκτός Ελλάδας.
Πού παρατηρείται αύξηση και μείωση της αγοραστικής κίνησης. Παρατηρείται κάτι τέτοιο στη Νάουσα; Ο κόσμος αγοράζει ακίνητα;
Φ.Γ.: Όχι δεν έχει καμία σχέση αυτό, δεν μπορώ να το κατηγοριοποιήσω σε περιοχές. Η κάμψη είναι γενική, δεν έχει να κάνει με περιοχές.
Τι προβλήματα καταγράφονται αυτήν τη στιγμή στον κλάδος Πού παρατηρούνται από περιβαλλοντικής άποψης, από οικονομικής (άποψης);
Φ.Γ.: Ένα πολύ σημαντικό πρόβλημα είναι ότι δυστυχώς το πολεοδομικό κομμάτι ειδικά στην εκτός σχεδίου δόμηση, δεν είναι ξεκάθαρα διευκρινισμένο. Με την απόφαση του Σ.τΕ. του 2023, μένει μια μετέωρη κατάσταση για όλα τα αγροτεμάχια στην εκτός σχεδίου περιοχή, εάν χτίζονται ή όχι. Αυτό είναι βασικό πρόβλημα ως προς το τι χτίζεται ή δεν χτίζεται.
Κι ένα πολύ σημαντικό πρόβλημα που παρατηρείται από τις αρχές του χρόνου, είναι η «κακή» λειτουργία του κτηματολογικού γραφείου Πάρου. Αυτό έχει δημιουργήσει τεράστια προβλήματα. Αυτό είναι κατάστημα της εταιρείας του Ελληνικού Κτηματολογίου. Η κατάσταση μένει στην κακή λειτουργία από τα μέσα Φεβρουαρίου μέχρι σήμερα, χωρίς να έχει γίνει τίποτα και το πρόβλημα πια συσσωρεύεται. Διότι το πρώτο μήνα μπορεί να έχεις 100 πράξεις οι οποίες εκκρεμούσαν, μετά πάμε στις 200 και πάει κλιμακωτά. Αυτή η θέση είναι ορφανή, δεν υπάρχει κτηματολόγος, άρα χρησιμοποιείται ένας κτηματολόγος που προέρχεται από τη Νάξο και πολλές δικαιοδοσίες μεταφέρονται στη Νάξο.
Έχει δημιουργήσει ένα τεράστιο πρόβλημα, το οποίο δυστυχώς δεν έχει από τα τοπικά Μέσα αναδειχθεί. Εμείς έχουμε ενημερώσει τα τοπικά Μέσα στην Πάρο. Ο δήμος, το δημοτικό συμβούλιο έβγαλε ένα ψήφισμα και απευθύνεται στα υπουργεία. Αυτό έχει δημιουργήσει προβλήματα στις αγοραπωλησίες διότι καταλαβαίνετε τι συμβαίνει όταν δεν γίνονται οι μεταγραφές στην ώρα τους. Δεν μπορούν να γίνουν προσημειώσεις, δεν μπορούν να εκδοθούν πιστοποιητικά. Όλα αυτά είναι μια τεράστια καθυστέρηση για τις αγοραπωλησίες, για τα συμβόλαια. Και βεβαίως οι προεκτάσεις είναι τεράστιες, γιατί υπάρχουν και άλλοι κίνδυνοι. Διότι όπως ξέρετε, το συμβόλαιο ολοκληρώνεται με τη μεταγραφή και όχι με την υπογραφή του συμβολαίου.
Αυτά είναι σημαντικά ζητήματα -τα οποία δυστυχώς- τα έχουμε πάρει ελαφρά, διότι είναι πολλοί μήνες που διατηρείται αυτό το κενό χωρίς να επιλύεται.
Και δημιουργείται πρόβλημα στην ομαλή λειτουργία των Κτηματολογίων και των ιδιοκτησιών…
Φ.Γ.: Η γνώμη μου είναι ότι είναι τραγελαφικό να μιλάμε για ανάπτυξη όταν η βάση είναι σαθρή. Η βάση της ανάπτυξης είναι τα συμβόλαια. Αυτή είναι η αρχή της ανάπτυξης. Άρα όταν έχεις ένα σύστημα που είναι τόσο σαθρό με το «καλημέρα», λέμε «εμείς τι κάνουμε;». Είναι πολλές φορές που βρίσκεσαι μπροστά σε ένα τοπίο, το οποίο είναι τελείως ασαφές. Δηλαδή, έχεις τον αγοραστή, έχεις τον πωλητή και δεν μπορεί να γίνει πράξη διότι δεν έχει γίνει μεταγραφή, γιατί δεν έχει γίνει προσημείωση, γιατί δεν υπάρχουν πιστοποιητικά.
Και χωρίς το απαραίτητο προσωπικό στα κτηματολόγια δεν μπορεί να λυθεί…
Φ.Γ.: Εδώ δεν είναι θέμα έλλειψης προσωπικού μόνο. Εδώ είναι έλλειψη κτηματογράφου, είναι έλλειψη μηχανημάτων, είναι έλλειψη προσωπικού, είναι έλλειψη των πάντων. Δεν υπάρχει τίποτα!
Υπερδόμηση;
Φ.Γ.: Εγώ πιστεύω ότι δεν υπάρχει ακριβώς υπερδόμηση, αλλά υπάρχει μια τεράστια παρανομία. Έχουμε Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο το οποίο ορίζει διαφορετικές ζώνες σ’ όλη τη Πάρο και υπάρχουν και πολλές Περιοχές Ειδικής Προστασίας. Δυστυχώς όμως παρατηρείται μια κατάσταση η οποία, αν γυρίσει κάνεις και κάνει μια βόλτα, θα διακρίνει ότι έχουν χτίσει κατοικίες πριν εκδοθούν οι δασικοί χάρτες. Έχουν εκδοθεί οικοδομικές άδειες.
Παρατηρούνται πολλές «ατασθαλίες». Θεωρώ ότι υπάρχει κενό ως προς την νομιμότητα. Σ’ ένα νησί με τόσο αυστηρό Γενικό Πολεοδομικό, θα μπορούσε να πει κάποιος ότι η δόμηση είναι πάρα πολύ περιορισμένη. Όταν όμως υπάρχουν πολλές παρεκκλίσεις και σου αφήνει πάρα πολλά παραθυράκια… Παράδειγμα: Από το 2012, απαγορεύονται όλες οι πισίνες στην εντός σχεδίου δόμηση. Όμως με έναν τρόπο τις ονομάσαμε «υδάτινα στοιχεία» και μετά μετατράπηκαν σε πισίνες. Αυτό είναι μια παρανομία. Από τη στιγμή που δεν έχεις άδεια για πισίνα και αυτό καταλήγει να έχει μια πισίνα, τότε είναι παρανομία.
Υπερδόμηση σημαίνει ότι χτίζεις παντού τα πάντα. Εδώ δεν συμβαίνει αυτό με τους περιορισμούς. Όμως, πιστεύω το ότι υπάρχει έλλειψη ελέγχων με αποτέλεσμα να παρατηρούνται αυτά τα φαινόμενα.
Άρα ουσιαστικά λέτε ότι δεν υπάρχει πρόβλημα…
Φ.Γ.: Εμείς δεν μπορούμε να δώσουμε έναν τίτλο που δεν ισχύει. Υπερδόμηση θα μπορούσες να πεις «χτίζεις παντού τα πάντα» άρα έχεις υπερδόμηση. Εάν ο νόμος ίσχυε ως είθισται, δεν θα είχαμε καμία υπερδόμηση. Αλλά επειδή υπάρχουν πολλά παραθυράκια, ερμηνείες, παρεκκλίσεις, βρισκόμαστε σ’ ένα άλλο αποτέλεσμα από αυτό που θα θέλαμε, αν ίσχυε ο υπάρχοντας νόμος.
Ενοικιαζόμενα σπίτια και πλατφόρμες. Έχω παρατηρήσει ότι υπάρχουν πολύ υψηλές τιμές και υπάρχει ένα πρόβλημα γενικό με τη διαμονή των μόνιμων πολιτών. Πιστεύετε ότι έχει επηρεάσει τη διακύμανση των τιμών η επιθυμία κάποιων ιδιοκτητών να δημιουργήσουν υποδομές προσωρινής ενοικίασης;
Φ.Γ.: Το AirBnB στην Ελλάδα ήρθε στην οικονομική κρίση, να δώσει μια ανάσα σε ιδιόκτητες ακινήτων οι οποίοι δεν μπορούσαν να ανταπεξέλθουν. Στη συνέχεια αυτό δημιούργησε μια τεράστια έλλειψη στη μακροχρόνια ενοικίαση. Είναι ένα παγκόσμιο πρόβλημα, το οποίο βεβαίως έχει λύση. Οι κυβερνήσεις μπορούν να το λύσουν αύριο. Το airbnb ουσιαστικά ήρθε να καλύψει τις οικονομικές ανάγκες των εξαντλημένων νοικοκυριών αφ’ ενός και αφ’ ετέρου έχουνε και λύση στη φορολόγηση των ακινήτων. Δηλαδή, η κλίμακα που πληρώνουν για τις ενοικιάσεις είναι πάρα πολύ υψηλή με αποτέλεσμα κάποιος να προσπαθεί να αποφύγει αυτήν την κλίμακα. Το πρόβλημα έχει λύση. Δε θέλουν να τη δουν οι κυβερνήσεις. Αυτό δημιούργησε τεράστιο πρόβλημα στη μακροχρόνια μίσθωση.
Από την άλλη με τον τρόπο που αυξήθηκαν οι τιμές και στη συνέχεια και το κόστος των υλικών της κατασκευής, δημιούργησε ένα επιπλέον πρόβλημα στο να χτιστούν φθηνές κατοικίες… Οπότε, ας μείνουμε στη μίσθωση. Αυτό είναι το πρόβλημα. Αυτήν τη στιγμή υπάρχει τεράστια έλλειψη για μακροχρόνια μίσθωση. Αυτό σημαίνει ότι δεν μπορεί να έρθει να εργαστεί εδώ ένας γιατρός, ένας δημοτικός υπάλληλος, ένας ιδιωτικός υπάλληλος, δεν μπορούν να έρθουν πυροσβέστες τους οποίους το νησί τους έχει απόλυτη ανάγκη.
Πάνω σ’ αυτό που μου είπατε για τη λύση του προβλήματος, ποια είναι αυτή η λύση που ενδείκνυται για την επίλυση του προβλήματος των τιμών;
Φ.Γ.: Αυτό είναι πολυσύνθετο. Έχει να κάνει και με το φορολογικό κομμάτι, έχει να κάνει με κίνητρα, έχει να κάνει με νόμους, έχει να κάνει με πολλά πράγματα, δεν είναι μία λύση. Αυτό είναι ένα στρατηγικό σχέδιο, το οποίο δυστυχώς δεν υπάρχει.
Πώς βλέπετε ως μεσίτρια, την αγορά των ακινήτων σε Πάρο – Αντίπαρο σε 5-10 χρόνια; Γιατί δεν μπορούμε να μιλάμε για μεγάλες προβλέψεις, εννοώ 20ετίας.
Φ.Γ.: Φαίνεται ότι υπάρχει ζήτηση. Δεν βλέπω κάτι δυσοίωνο γιατί ακόμα και την εποχή της οικονομικής κρίσης (2010-2016), και τότε γινόντουσαν πράξεις. Και τότε είχαμε συμβόλαια, είχαμε αγοραπωλησίες, είχαμε κατασκευές. Δεν σταματάει τίποτα, όλα συνεχίζονται. Απλά η αίσθησή μου είναι ότι όλα θα πηγαίνουν λίγο πιο αργά, ίσως γίνει μία διόρθωση των τιμών. Η κτηματαγορά περίπου κάθε 7 χρόνια κάνει κύκλους. Όμως δεν σταματάει. Θεωρώ ότι τα δύο νησιά παρουσιάζουν μεγάλο ενδιαφέρον. Η Πάρος είναι ένα από τα μοναδικά νησιά μ’ αυτά τα χαρακτηριστικά. Είναι μικρή όσο πρέπει και μεγάλη όσο πρέπει. Είναι επίπεδη. Η μορφολογία του εδάφους είναι ήπια, έχει εξαιρετικές παραλίες, έχει όμορφους παραδοσιακούς οικισμούς. Έχει χαρακτηριστικά που πραγματικά δεν τα βρίσκεις σε άλλα νησιά.
Η Αντίπαρος αντίστοιχα είναι το μοναδικό νησί, τόσο μικρό, που έχει τόσο εύκολη πρόσβαση λόγω Πάρου. Γιατί εδώ μπορείς να έρθεις με αεροπλάνο και να είσαι σε 20 λεπτά εκεί με τα φέριμποτ. Δε γνωρίζω να υπάρχει άλλο τόσο μικρό νησί με τόσο εύκολη πρόσβαση διά αέρος και διά θαλάσσης. Δεν είμαι απαισιόδοξη. Νομίζω όμως ότι πρέπει να δημιουργηθούν νόμοι προστασίας. Αυτό που παρατηρώ, δεν είναι ότι έχουμε νόμους οι οποίοι αφήνουν την κατάσταση ασύδοτη. Αλλά εν τοις πράγμασι η κατάσταση είναι ασύδοτη. Παρατηρείς ότι παντού αφήνουν ένα μικρό παραθυράκι. Αυτό το παραθυράκι αλλοιώνει την κατάσταση. Να εφαρμόζονται οι νόμοι και στην πράξη. Π.χ., το Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο που εκδόθηκε το 2012, προέβλεπε παρά πολλές επεκτάσεις οικισμών όπως και νέους οικισμούς για να καλύψουν στεγαστικές ανάγκες κλπ. Αυτά δεν έγιναν και έχουν περάσει 12 χρόνια.
Το τελευταίο πολεοδομικό σχέδιο βγήκε το 2012.
Φ.Γ.: Το Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο που ίσχυσε από τον Απρίλιο του 2012, το οποίο όμως ίσχυσε ουσιαστικά μόνο στην εκτός σχεδίου δόμηση. Την εντός την ξεχάσαμε. Δεν είχαμε λεφτά να βγάλουμε μελέτες. Επομένως τι ήταν πιο βολικό; Εν μέρει να ισχύσει στην εκτός σχεδίου δόμηση. Ήταν πιο εύκολο να χρηματοδοτηθούν για να γίνουν επεκτάσεις, δεν μπήκαν στον κόπο. Επομένως το ΓΠΣ λειτούργησε εν μέρει και με πάρα πολλά κενά, διότι η μισή Παροικιά χτίζεται, δεν έχει σχέδιο πόλης. Άρα κάποιος που είχε ένα οικοπεδάκι μέσα στην Παροικιά, θα έπρεπε να το αφήσει και να φυτέψει μαρούλια και να πάει να χτίσει στα βουνά.
Αυτό δημιούργησε ένα τεράστιο κοινωνικό πρόβλημα. Γιατί δεν μπορούμε να πούμε ότι ο αστικός ιστός είναι μέσα στο πλαίσιο ενός οικισμού. Οι δρόμοι, τα καφενεία, τα σχολεία, τα μαγαζιά. Αυτό όταν δε λειτουργεί σε αρμονία δημιουργεί κι άλλα προβλήματα. Επομένως, δεν μπορεί να έχεις έναν νόμο τον οποίο μονομερώς να λειτουργεί και μετά το υπόλοιπο κομμάτι να είναι στο απυρόβλητο.
Τώρα περιμένουμε ένα Τοπικό Πολεοδομικό Σχέδιο, που όπως γνωρίζετε και με διαβουλεύσεις, και με τον Σύλλογο Μηχανικών και άλλοι φορείς από την Πάρο και εμείς έχουμε κάνει προτάσεις. Το τι πιστεύουμε ότι θα είναι καλύτερο -γιατί αυτό πρέπει να το δούμε σε βάθος 20ετίας- θα πρέπει να δούμε το πώς πορευόμαστε από τώρα για τα επόμενα 20 χρόνια. Δεν είναι κάτι που θα μπορούσαμε να το πούμε με ελαφρά τη καρδία ότι «θα κάνουμε και αυτό θα κάνουμε και εκείνο». Αυτό θέλει ένα σφικτό και σωστό σχέδιο ώστε αφενός να προφυλάξουμε την ταυτότητα του νησιού και αφετέρου να επιλύσουμε και προβλήματα τα οποία είναι σημαντικά.
Δε μπορείς να σκέφτεσαι το πώς θα φέρεις τον κόσμο με ένα διεθνές αεροδρόμιο, αλλά δεν θα έχεις που θα τους κοιμήσεις ή δε θα έχεις ένα κέντρο υγείας ή ένα νοσοκομείο για να μπορείς να τους περιθάλψεις. Αυτά τα δύο πράγματα είναι αντίθετα μεταξύ τους. Είναι σαν να προσπαθούμε να βάλουμε στα 50 τετραγωνικά 500 ανθρώπους. Δε θα χωρέσουν!
Και λόγω της αύξησης που παρατηρείται τα τελευταία χρόνια στον μόνιμο πληθυσμό αλλά και λόγω της τουριστικής κίνησης μεταξύ άλλων.
Φ.Γ.: Ακριβώς. Εδώ υπάρχει παντελής έλλειψη στρατηγικής στο ότι «ποιοι είμαστε, τι θέλουμε και πού πάμε;». Δε γίνεται να συζητάμε για ανάπτυξη όταν δεν μπορεί να έρθει ένας καθηγητής, ένας δάσκαλος και να μπορέσει να βιοποριστεί στην Πάρο. Άρα είμαστε σε λάθος δρόμο. Το πρώτο που πρέπει να δούμε σε οποιοδήποτε νομοθέτημα ακολουθήσει, είναι ότι πρέπει πρώτα να είναι ευχαριστημένοι οι μόνιμοι κάτοικοι, 12 μήνες το χρόνο και μετά οι επισκέπτες. Εδώ συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο. Εδώ κοιτάμε μόνο τους επισκέπτες, έχουμε μάθει ότι «έλα μωρέ έξι μήνες είναι, δεν βαριέσαι». Δεν είναι έτσι.
Υπάρχει μια ερημοποίηση τον χειμώνα. Το νησί εγκαταλείπεται τελείως και μετά τον χειμώνα, «δουλεύει στα γκάζια». Δουλεύει με μια ταχύτητα την οποία το νησί δεν την αντέχει. Οι πόροι δεν είναι ανεξάντλητοι. Το νερό, τα σκουπίδια, αυτά έχουν ένα deadline. Πιστεύω ότι αν δεν προσέξουμε και είμαστε σε μια λεπτή ισορροπία, αν χάσουμε αυτήν την ισορροπία του «πού είμαστε, τι θέλουμε και πού πάμε;». Δυστυχώς η Πάρος, θα αλλάξει πολύ σημαντικά πρόσωπο. Και δε ξέρω σε ποιόν θα αρέσει;
Εγώ είμαι Παριανή. Έρχομαι στην Πάρο από το ’70. Έχω το σπίτι μας στην Παροικιά. Είναι χαραγμένες, είναι τα πιο ωραία παιδικά χρόνια, καλοκαίρι στο νησί, καλοκαιρινές διακοπές. Δε θέλω να γυρίσω πίσω εκεί, αλλά με θλίβει το να καταστραφεί. Με θλίβει γιατί είναι κομμάτι δικό μου, το θεωρώ μέρος της προσωπικότητάς μου, είναι ο τόπος που μεγάλωσα. Παρότι δε μεγάλωσα εδώ, κάναμε διακοπές. Πρέπει να σωθεί.
Δεν πρέπει δηλαδή να πάει το νησί σε σημείο χωρίς επιστροφή.
Φ.Γ.: Ακριβώς. Και νομίζω ότι είμαστε πάρα πολύ οριακά σε αυτό. Γιατί γνωρίζουμε κι άλλα νησιά πανέμορφα, τα οποία «τράβα από δω, χτίσε από κει, και χτίσε παρακάτω και κάνε και κείνο και δε βαριέσαι», εντάξει, άλλαξαν όψη. Όταν αλλάξεις το πρόσωπο, μετά δε μένει τίποτα. Νομίζω ότι το κύριο μέλημα όλων μας είναι αυτό. Γιατί πολύ ωραία βγάζουμε λεφτά από αυτήν τη δουλειά, αλλά πρέπει να δούμε και την επόμενη μέρα. Τι θα αφήσουμε πίσω στα παιδιά μας. Γιατί εμείς θα συνεχίσουμε να ζούμε εδώ, δε θα φύγουμε.
