Στις καθημερινές του διαδρομές, ο Δήμος Πάρου αντιμετωπίζει την ίδια πρόκληση που αντιμετωπίζουν πολλοί ελληνικοί δήμοι: να παρέχει υπηρεσίες και έργα ουσίας σε ένα περιβάλλον περιορισμένων πόρων και αυστηρών κυβερνητικών παρεμβάσεων.Ο δήμαρχος Πάρου, Κώστας Μπιζάς, μίλησε στην εκπομπή του Νίκου Ραγκούση «Οι ειδήσεις αλλιώς με τον Λαουτάρη» στο parosvoice.com, δίνοντας μια εκτενή συνέντευξη για τα μεγάλα και μικρά ζητήματα της αυτοδιοίκησης, τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι Δήμοι και ειδικότερα οι νησιωτικοί, χωρίς να αποκρύπτεται η πολυπλοκότητα των καθημερινών αποφάσεων που βρίσκονται σε συνεχή ασφυκτική νομοθετική παρέμβαση. Η συζήτηση ανέδειξε ότι έχει χαθεί η έννοια της αυτοδιοίκησης και οι δήμοι καλούνται να εφαρμόζουν αποφάσεις «άνωθεν» έτσι ώστε ουσιαστικά να μην μπορούν να αντιμετωπίσουν τα τεράστια προβλήματα της περιοχής τους. Προβλήματα όπως η υποστελέχωση των δήμων, τη σημασία της ύπαρξης μόνιμου προσωπικού και τις επιπτώσεις της έλλειψης σταθερού ανθρώπινου δυναμικού στην εκπόνηση μελετών, στην υλοποίηση έργων και στην παροχή κρίσιμων υπηρεσιών στους πολίτες είναι ενδεικτικά της κατάστασης .
Μιλώντας για τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει η αυτοδιοίκηση στη σημερινή Ελλάδα, ο κ. Κώστας Μπιζάς χαρακτήρισε τους δήμους «στραγγαλισμένους» από το νομοθετικό πλαίσιο και τις κεντρικές παρεμβάσεις. Όπως δήλωσε, «οι Δήμοι είναι πλέον απρόσωπα δεσμευμένοι από αυστηρή εποπτεία και δεν μπορούν να πάρουν αποφάσεις αυτοτελώς, να είναι κύριοι στον τόπο τους». Η συζήτηση αφορμήθηκε από την απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου Πάρου να συμπαρασταθεί στον Δήμο Καισαριανής και στον πρώην δήμαρχο Πάρου κ. Κωβαίο, οι οποίοι κλήθηκαν να απολογηθούν επειδή υπερασπίστηκαν την μονιμοποίηση εργαζομένων στον τομέα της καθαριότητας παρά τις ρητές διατάξεις του νόμου που επιβάλει στους δήμους να εξαντλούν τα ένδικα μέσα για να αποτρέπουν την μονιμοποίηση τους υπερασπιζόμενοι τα συμφέροντα του κράτους. Ο κ. Μπιζάς τόνισε ότι «αυτές οι ενέργειες είναι μια πρώτη αντίδραση των Δήμων στον στραγγαλισμό που δέχονται από τη νομοθεσία».
Υποστελέχωση και καθημερινή λειτουργία
Η υποστελέχωση αποτελεί το βασικό πρόβλημα της αυτοδιοίκησης. Ο Δήμαρχος δήλωσε: «Μετά το 2010 οι προσλήψεις μειώθηκαν τραγικά. Αναγκαζόμαστε να ασκούμε ένα πλήθος αρμοδιοτήτων με ελάχιστο προσωπικό». Ειδικά στον τομέα της καθαριότητας, η έλλειψη προσωπικού και η ανταποδοτικότητα των υπηρεσιών δημιουργούν σοβαρά προβλήματα. «Δεν μπορείς όταν έχεις εργαζόμενους που κάνουν καλά τη δουλειά τους ,να τους αφήνεις και να περιμένεις να τους ξαναπροσλάβεις τον επόμενο χρόνο», τόνισε. «Θέλουμε οι εργαζόμενοι να γνωρίζουν ότι έχουν προοπτική, να μπουν στον δήμο και να μείνουν».
Η ίδια κατάσταση ισχύει και για την Τεχνική Υπηρεσία. Ο Δήμαρχος επισήμανε: «Ο νέος προϊστάμενος στη Διεύθυνση Τεχνικών Έργων πρέπει να μπορεί να συντάσσει μελέτες για σχολεία, δημοτικά κτίρια, δρόμους και έργα του λιμανιού. Δεν μπορεί ένας υπάλληλος να καλύψει όλη τη λειτουργία».
Η υπόθεση της Καισαριανής δείχνει τη δυσκολία των δήμων να λειτουργήσουν ανεξάρτητα: «Η αυτοδιοίκηση μπαίνει σε μια διαδικασία αντίδρασης σε ένα περιβάλλον που καθιστά δύσκολη τη λειτουργία μας», δήλωσε ο Δήμαρχος, προσθέτοντας ότι η κυβέρνηση πρέπει να λάβει σοβαρά υπόψη τις ανάγκες των δήμων και να θεσπιστούν νομοθετικά μέτρα.
Το χρόνιο πρόβλημα της παραλιακής
Η συζήτηση πέρασε στη μεγάλη εκκρεμότητα με τα εξοντωτικά πρόστιμα και τον κίνδυνο να αφαιρεθεί η άδεια λειτουργίας από τα καταστήματα της παραλιακής οδού της Παροικιάς. Η «μη» απάντηση του υπουργού στην ερώτηση των βουλευτών του ΚΚΕ για το πρόβλημα αυτό είναι ενδεικτική το πως αντιμετωπίζουν τα θέματα τα κυβερνητικά επιτελεία παρά τις αποφάσεις του δήμου. Όπως εξήγησε ο δήμαρχος, από το 2014 το τμήμα της παραλιακής πέρασε στην Κτηματική Υπηρεσία, ενώ το υπόλοιπο μπροστά από τα καταστήματα ανήκει στην ΕΤΑΔ. Από το 2017 ο Δήμος δεν έχει εισπράξει ούτε ένα ευρώ από το παραλιακό μέτωπο, ενώ ο νόμος προβλέπει ότι το 60% των εσόδων θα έπρεπε να κατευθύνεται στα ταμεία του. Αντιθέτως, ακόμη και τα πρόστιμα που επιβάλλονται καταλήγουν αποκλειστικά στο κράτος, αφήνοντας τον Δήμο χωρίς καμία ωφέλεια, καθώς οι πέργκολες κρίθηκαν χωρίς άδεια και εμπόδισαν τη σύναψη συμβάσεων. Το πρόβλημα περιπλέχθηκε περαιτέρω, αφού το πλακόστρωτο που είχε κατασκευαστεί από το Δημόσιο το 1995 θεωρείται και αυτό «χωρίς άδεια». Με παρέμβαση του Δήμου, της Πολεοδομίας και των ίδιων των επιχειρηματιών ολοκληρώθηκαν οι σχετικές διαδικασίες το 2024, αλλά η νομοθεσία προβλέπει πλέον διπλάσιο αντίτιμο για την ενοικίαση χώρου και πενταετή αποκλεισμό για όσες επιχειρήσεις είχαν πρόστιμα. Ο δήμαρχος εξήγησε ότι οι έλεγχοι ήταν αναπόφευκτοι, καθώς υπήρχαν πιέσεις από το Ελεγκτικό Συνέδριο και αναφορές που υποχρέωναν τις υπηρεσίες να δράσουν. Ο κ. Μπιζάς τόνισε ότι το πρόβλημα πρέπει να λυθεί συνολικά: πρώτα με την οριστική τακτοποίηση του παραλιακού μετώπου, και έπειτα με ρυθμίσεις που θα επιτρέπουν στους επιχειρηματίες να νοικιάζουν νόμιμα τον χώρο. Σημείωσε ότι ήδη αρκετοί έχουν ζητήσει από την Αρχαιολογία να θέσει συγκεκριμένες προδιαγραφές για την τακτοποίηση των πέργκολων. Χωρίς λύση, όμως, η κατάσταση παραμένει στρεβλή: κάποιοι επιχειρηματίες ρισκάρουν τοποθετώντας τραπεζοκαθίσματα, άλλοι όχι, και οι πρώτοι κινδυνεύουν ανά πάσα στιγμή με νέα, ακόμα βαρύτερα πρόστιμα που μπορεί να οδηγήσουν μέχρι και σε κλείσιμο του καταστήματος. Παράλληλα, κατήγγειλε την απάντηση του Υπουργού Οικονομικών: «Η απάντηση του υπουργού απλά μας ενημερώνει ότι η Επιτροπή έκανε το καθήκον της, αλλά δεν δίνει λύση στο πρόβλημα των επιχειρηματιών».
Αγώνας για τη μείωση του ΦΠΑ
Ο Δήμαρχος επανέλαβε ότι η κατάργηση των μειωμένων συντελεστών ΦΠΑ για τα νησιά, ψηφισμένη το 2015, ήταν αποτέλεσμα των δεσμεύσεων της Ελλάδας στο τρίτο μνημόνιο. «Από τότε όλοι οι αυτοδιοικητικοί, και ειδικά των νησιών, έχουμε αντιδράσει. Έχουμε τις επόμενες ημέρες μία σύσκεψη εργασίας στο πλαίσιο της ΤΕΔ στη ΣΥΡΟ, με μοναδικό θέμα το αίτημα για μειωμένους συντελεστές ΦΠΑ στις Κυκλάδες. Ήδη έχουμε από όλους τους δημάρχους εκδώσει ανακοινώσεις για το σχετικό θέμα. Διότι θεωρούμε ότι ήταν μία ευκαιρία, μαζί με τα υπόλοιπα ακριτικά νησιά, να ενταχθούν και οι Κυκλάδες. Θα πρέπει να συνεχίσουμε τον αγώνα, ώστε να επανέρθουν οι μειωμένοι συντελεστές του ΦΠΑ. Θα συνεχίσουμε τον αγώνα ώστε να επανέλθουν οι μειωμένοι συντελεστές.», δήλωσε. Υπογράμμισε δε ότι οι Κυκλάδες και οι μόνιμοι κάτοικοι αντιμετωπίζουν αυξημένο κόστος διαβίωσης και προβλήματα μετακίνησης, γεγονός που καθιστά δίκαιο τον αγώνα για τη μείωση του ΦΠΑ.
Πολεοδομίες και αποκέντρωση
Ο Δήμαρχος αναφέρθηκε στην πρωτοβουλία της κυβέρνησης να εντάξει τις πολεοδομίες σε κεντρική διοίκηση: «Αν φύγουν οι πολεοδομίες από τους Δήμους, η τοπική αυτοδιοίκηση θα γίνει απλώς ο «λαντζέρης» της κεντρικής διοίκησης», δήλωσε.
Παράλληλα, ανέφερε ότι ο Δήμος Πάρου έχει εγκρίνει προγραμματική σύμβαση για τη στελέχωση της πολεοδομίας με μηχανικούς, ώστε να εκδίδονται άδειες και να γίνονται οι απαραίτητοι έλεγχοι άμεσα: «Φοβάμαι ότι αν πάρουν την έκδοση αδειών τα κεντρικά στην Αθήνα, εμείς θα μείνουμε απλώς να κάνουμε τους ελέγχους» και επισήμανε ότι η πιθανή κεντρικοποίηση προσωπικού στις πολεοδομίες θα αφαιρέσει έσοδα από τους δήμους: «Αυτό σημαίνει ότι, ενώ ως τώρα υπήρχε και ένα μικρό τέλος υπέρ των Δήμων από την έκδοση αδειών, προφανώς θα χαθεί και αυτό το τέλος. Οφείλουμε να παλέψουμε ώστε να μην προχωρήσει αυτή η διαδικασία».
Το νερό, νεράκι…
Η συζήτηση επεκτάθηκε στο κρίσιμο ζήτημα της διαχείρισης του νερού και της ΔΕΥΑΠ, το οποίο, όπως δήλωσε ο Δήμαρχος, «επανέρχεται με πιέσεις για νομοθετικές ρυθμίσεις από την κυβέρνηση για να ενταχθούν οι ΔΕΥΑ σε κάποιες ανώνυμες εταιρείες…». Όπως δήλωσε: «Η Πάρος ήταν το πρώτο νησί που άνοιξε το θέμα της ΔΕΥΑΠ. Νομίζω ότι ο Δήμος Πάρου ήταν πρωτοπόρος πέρυσι στις κινητοποιήσεις. Έγιναν εκδηλώσεις και συγκεντρώσεις σε κάθε χωριό, με την παρουσία εκπροσώπων της Εκκλησίας και πολιτών από όλες τις παρατάξεις. Το νερό είναι δημόσιο αγαθό και πρέπει να παρέχεται σε όλους τους πολίτες». Ο δήμαρχος τόνισε ότι «Αν κάποιοι προσπαθήσουν να μεταφέρουν τη διαχείριση μακριά από το νησί, θα σημάνει σημαντική αύξηση κόστους για τους πολίτες και απώλεια τοπικού ελέγχου. Έχουμε επενδύσει σε έργα αφαλάτωσης και ενεργειακής αυτονομίας, που δεν μπορούν να υπαχθούν σε κεντρική διαχείριση χωρίς σοβαρές συνέπειες».
Αντιδράσαμε εμείς και τα υπόλοιπα νησιά των Κυκλάδων. Σε πρώτη φάση, η κυβέρνηση πήρε πίσω το σχέδιο, όμως επανέρχεται».
Ανάμεσα σε νομοθεσία και καθημερινότητα…
Στην Πάρο, όπως και σε άλλα ελληνικά νησιά, η τοπική αυτοδιοίκηση καλείται να λειτουργεί μέσα σε αυστηρά νομοθετικά πλαίσια, ενώ ταυτόχρονα αντιμετωπίζει υποστελέχωση και περιορισμένους πόρους. Από την καθαριότητα και τις τεχνικές υποδομές μέχρι τη διαχείριση των παραλιακών χώρων και τις ΔΕΥΑ, οι δήμοι προσπαθούν να ισορροπήσουν ανάμεσα στις ανάγκες των πολιτών στις ασφυκτικές παρεμβάσεις της κεντρικής διοίκησης.
Η αυτοδιοίκηση λειτουργεί σε ένα πλαίσιο περιορισμένης ευελιξίας, όπου οι αποφάσεις πρέπει να συνδυάζουν τήρηση νόμων και εξυπηρέτηση της καθημερινότητας των πολιτών. Παρά τις δυσκολίες, η Πάρος καταδεικνύει την ανάγκη για σαφήνεια αρμοδιοτήτων, μόνιμο προσωπικό και συνεχείς παρεμβάσεις ώστε οι υπηρεσίες να παραμένουν σταθερές, ποιοτικές και προς όφελος της τοπικής κοινωνίας. Κλείνοντας τη συνέντευξη, ο Δήμαρχος υπογράμμισε την ανάγκη να τίθενται οι πολίτες και οι πραγματικές ανάγκες τους σε πρώτη προτεραιότητα, λέγοντας: «Όταν ασχολείσαι με την αυτοδιοίκηση, πρέπει να αφήνεις στην άκρη τις όποιες πολιτικές πεποιθήσεις και να κοιτάς κατάματα τα προβλήματα των συμπολιτών σου. Η προτεραιότητα είναι η επίλυση αυτών των ζητημάτων και η διασφάλιση των υπηρεσιών με αξιοπρέπεια».
