Όπως είναι γνωστό, το ΣτΕ «επέστρεψε» πέρυσι στο ΥΠΕΝ το αρχικό σχέδιο Προεδρικού Διατάγματος που είχε σταλεί για προδικαστικό έλεγχο, σχετικά με την οριοθέτηση των οικισμών κάτω των 2.000 κατοίκων (Πρακτικό 74/2024).
Στην Πάρο υπάρχουν 14 τέτοιοι οικισμοί. Η βασική παρατήρηση του ΣτΕ αφορούσε την επέκταση των οικισμών με πράξεις που το ίδιο έχει κρίνει ως αντισυνταγματικές (π.χ. οριοθέτηση με αποφάσεις νομάρχη). Κατόπιν των παραπάνω, το ΥΠΕΝ προσάρμοσε το σχέδιο Προεδρικού Διατάγματος, το οποίο και εγκρίθηκε (Πρακτικό 17/2025) οδεύοντας ήδη προς υπογραφή.
Με βάση το νέο Π.Δ. η χρονολογία-κλειδί για τον καθορισμό των ορίων των οικισμών είναι το 1983. Θα πρέπει να διακρίνονται το παλαιό τμήμα του οικισμού, που προϋπήρχε του 1923 (ζώνη Α) και αποτελεί τον ιστορικό πυρήνα του, στη συνέχεια το «συνεκτικό» κομμάτι που δημιουργήθηκε έως το 1983 (ζώνη Β) και το τμήμα με διάσπαρτη δόμηση, που δημιουργήθηκε την ίδια περίοδο (ζώνη Β1). Οι κατοικίες βέβαια που χτίστηκαν με όρους δόμησης εντός οικισμού, αλλά τελικά μένουν εκτός, δεν είναι αυθαίρετες. Ωστόσο δεν θα μπορούν να χτιστούν νέες με τους ίδιους ευνοϊκούς όρους δόμησης, αλλά με εκείνους της εκτός σχεδίου δόμησης (δηλαδή με μεγαλύτερες αρτιότητες).
Σοβαρό ζήτημα, είναι και ότι για να εγκριθεί η επέκταση των ορίων ενός οικισμού πρέπει η επέκταση να τεκμηριώνεται κατά βάση με την πληθυσμιακή ανάπτυξη του οικισμού και όχι μόνο με την ζήτηση για παραθεριστική ή τουριστική κατοικία.
Κατά τα λοιπά, το νέο Προεδρικό Διάταγμα διακρίνει τους οικισμούς στις εξής κατηγορίες: περιαστικούς, όσους δηλαδή βρίσκονται κοντά σε αστικά κέντρα, παραλιακούς (σε ζώνη έως 500 μέτρων από τον αιγιαλό), ορεινούς (υψόμετρο άνω των 800 μέτρων), ημιορεινούς (υψόμετρο 300-800 μέτρων), πεδινούς (έως 300 μέτρα υψόμετρο), τουριστικούς, παραδοσιακούς (σε ειδικό καθεστώς προστασίας), ενδιαφέροντες (όσοι παρουσιάζουν ενδιαφέροντα πολιτιστικά κ.ά. στοιχεία ή βρίσκονται εντός τοπίου ιδιαίτερου φυσικού κάλλους) και απλούς (όσοι δεν παρουσιάζουν μορφολογικό, πολεοδομικό ή αρχιτεκτονικό ενδιαφέρον). Στην Πάρο υπάρχουν 10 παραδοσιακοί οικισμοί.
Ειδικότερα για τους παραλιακούς οικισμούς, το πλαίσιο προβλέπει ότι όπου η δόμηση φθάνει πιο κοντά από τα 15 μέτρα στη θάλασσα, πρέπει να καθοριστεί δίκτυο κοινόχρηστων διόδων προς τη θάλασσα πλάτους τουλάχιστον τεσσάρων μέτρων, που να συνδέουν τους δρόμους του οικισμού με την παραλία. Η περίφραξη των οικοπέδων τοποθετείται επί της καθορισμένης γραμμής παραλίας.
Όσον αφορά τα παραλιακά οικόπεδα, το κτίριο τοποθετείται σε απόσταση τουλάχιστον 15 μέτρων από τη γραμμή αιγιαλού και οπωσδήποτε μετά τη γραμμή παραλίας. Αν υπάρχει όμως διαμορφωμένη γραμμή δόμησης, πιο κοντά ή πιο μακριά, θα πρέπει να την ακολουθήσει. Πάντως θα υπάρχει η δυνατότητα έκδοσης Προεδρικού Διατάγματος με καθορισμό διαφορετικής γραμμής δόμησης, ύστερα από γνωμοδότηση του Δήμου και με τη σύμφωνη γνώμη του συμβουλίου πολεοδομικών θεμάτων. Όπου υπάρχουν ειδικά διατάγματα προστασίας οικισμών, αυτά εξακολουθούν να υπερισχύουν.
Γεώργιος Γερανάκης
Δικηγόρος
