Έστω κι αν ο χειμώνας δεν κράτησε πολύ, η άνοιξη με την αναγέννηση της φύσης και το μεγάλωμα της μέρας είναι πηγή χαράς. Όχι για όλους. Τα παιδιά, οι έφηβοι αλλά και οι ενήλικες με αλλεργίες υποφέρουν αυτή την περίοδο. Οι αλλεργίες είναι σε σταθερή αύξηση τα τελευταία χρόνια. Από 5% των παιδιών το 1991, έχει φτάσει σε κάποιες περιοχές της Ελλάδας και το 32% το 2022.
Οι αλλεργίες είναι μια λάθος απάντηση του ανοσιακού συστήματος σε διάφορες αβλαβείς ουσίες, που τις λέμε αλλεργιογόνα. Οι εαρινές αλλεργίες πυροδοτούνται από αυτή την λάθος απάντηση στις γύρες. Τα αλλεργιογόνα που συνήθως επηρεάζουν την άνοιξη είναι οι γύρες από το περδικάκι, το κυπαρίσσι, τα αγρωστώδη και την ελιά. Και τα ακάρεα της οικιακής σκόνης, που υπάρχουν όλο το χρόνο μπορούν να επιβαρύνουν αυτή την εποχή καθώς είναι αυξημένα λόγω αναπαραγωγής.
Το αποτέλεσμα αυτού του ανοσιακού λάθους είναι η αλλεργική ρινίτιδα και επιπεφυκίτιδα, που συχνά επεκτείνεται σε ολόκληρο τον οργανισμό, με αρκετά παιδιά να έχουν άσθμα, ιγμορίτιδα και μέση ωτίτιδα. Φτερνίσματα, μπουκωμένη μύτη, φαγούρα σε μύτη και μάτια, μεγάλη παραγωγή διάφανης μύξας, μάτια που δακρύζουν είναι τα κύρια συμπτώματα. Σε κάποια από αυτά τα παιδιά συνυπάρχει βήχας και συριγμός (σφύριγμα στο στήθος) από άσθμα. Όλα αυτά χωρίς να είναι άρρωστα και με διάρκεια κάποιους μήνες.
Ιδιαίτερη μορφή εαρινής αλλεργίας είναι και η εαρινή κερατοεπιπεφυκίτιδα (vernal cheratoconjuctivitis), που παρατηρείται την άνοιξη με πολύ έντονα συμπτώματα μόνο στα μάτια (πόνος, φωτοφοβία, έντονα κόκκινα μάτια). Εμφανίζεται συνήθως σε αγόρια προσχολικής ηλικίας, κρατά κάποια χρόνια και περνάει μόνη της, και ενώ έχει εποχική κατανομή, δεν αποδεικνύουμε ευαισθησία σε κάποιο αλλεργιογόνο. Είναι όμως σημαντική η σωστή θεραπεία της καθώς μπορεί να προκαλέσει μόνιμες βλάβες στα μάτια.
Πως επηρεάζουν οι εαρινές αλλεργίες τα παιδιά; Οι μελέτες μας λένε ότι τα παιδιά με αλλεργίες έχουν μειωμένη μαθησιακή ικανότητα και απόδοση στο σχολείο, υπνηλία και αδυναμία συγκέντρωσης. Έχουν σχεδόν διπλάσιες πιθανότητες να πάσχουν από τακτικό ροχαλητό, χρόνιο μη επανορθωτικό ύπνο (δηλαδή ύπνο που δεν ξεκουράζει) και υπερβολική κούραση κατά τη διάρκεια της ημέρας. Τα συμπτώματα αυτά επιδεινώνονται και από τα παλαιότερα αντισταμινικά φάρμακα που λόγω της κατασταλτικής τους δράσης χειροτερεύουν το αίσθημα κόπωσης και υπνηλίας κατά την διάρκεια της ημέρας.
Όλα τα παραπάνω κάνουν σαφές πόσο σημαντική είναι η έγκαιρη και σωστή θεραπεία των εαρινών αλλεργιών. Για να το κάνουμε αυτό, πρέπει να ταυτοποιηθούν τα υπεύθυνα αλλεργιογόνα, και να ξεκινάμε θεραπεία νωρίς με τα πρώτα συμπτώματα. Είναι επίσης βασική η σωστή επιλογή των κατάλληλων φαρμάκων για τον κάθε μικρό ασθενή, αλλά και η εκπαίδευση στην σωστή τεχνική χρήσης ειδικά των τοπικών φαρμάκων (εισπνεόμενα φάρμακα, ρινικά σπρέι), καθώς αν δεν μπουν σωστά, είναι σαν να μην χρησιμοποιούνται.
Να σημειωθεί τέλος ότι έχουμε θεραπεία για να φύγουν τελείως οι αλλεργίες. Είναι η αιτιολογική θεραπεία της αλλεργίας που είναι η ειδική για το αλλεργιογόνο ανοσοθεραπεία, όπου πρακτικά χορηγούμε το υπεύθυνο αλλεργιογόνο στον ασθενή για να ξαναεκπαιδεύσουμε το ανοσιακό σύστημα να αναπτύξει την σωστή απάντηση.
Ειρήνη Ρουμπεδάκη,
Ιατρός Αλλεργιολόγος, Κλινικός Ανοσολόγος (ΙΑΤΡΟΝΗΣΟΣ)
