Η «Φωνή της Πάρου σχετικά με την παρουσίαση της μελέτης «Διερεύνηση για Χωροθέτηση Νέου Επιβατικού Λιμένα Νήσου Πάρου, Συλλογή Γεωδεδομένων, Εκτέλεση Αποτυπώσεων και Σύνταξη Γενικού Προγραμματικού Σχεδίου (Master Plan)», που πραγματοποιήθηκε στην Πάρο, στις 20/10/2025, συγκέντρωσε τα ερωτήματα που τέθηκαν στη συζήτηση από αυτοδιοικητικούς φορείς του νησιού μας και του έπαρχου της Π.Ε. Πάρου, Βαζαίου Πετρόπουλου.
Αυτά τα ερωτήματα τα έθεσε στη Γενική Διευθύντρια του Αναπτυξιακού Οργανισμού Τοπικής Αυτοδιοίκησης, «Αειφόροι Νήσοι Α.Ε.», Παρασκευή Τατούλη, σε μια προσπάθεια να βοηθήσει την ενημέρωση των κατοίκων των νησιών μας και να δώσει πραγματική διάσταση στην έννοια της διαβούλευσης.
Με την ίδια σκέψη είχαμε δημοσιεύσει στις 18/7/2025 ολόκληρη τη μελέτη για την αξιολόγηση των οκτώ πιθανών σημείων δημιουργίας του νέου επιβατικού λιμένα.
Σημειώνουμε ότι τη μελετητική ομάδα του Νέου Λιμένα Πάρου αποτελούν:
– Σπυρόπουλος Κυριάκος, Πολιτικός Μηχανικός λιμενολόγος
– Μαρτίδης Γιάννης, Πολιτικός Μηχανικός, συγκοινωνιακά, αποχέτευση, ύδρευση
– Σέρβου Σοφία, Αρχιτέκτων Μηχανικός, κτιριακά-χωροταξικά
– Σαραγκανίδας Παναγιώτης, Μηχανολόγος Μηχανικός, Ηλεκτρομηχανολογικά (φωτισμοί, Η/Μ κτιριακών, κλπ.)
– Αργυρόπουλος Δημήτριος, Πολιτικός Μηχανικός, Περιβαλλοντικά.
Τα ερωτήματα – οι απαντήσεις
Αν οι μελετητές είχαν πλήρη εικόνα της σημερινής λειτουργίας του επιβατικού λιμένα.
«Η απάντηση είναι θετική.
Η μελέτη βασίστηκε σε πλήρη τεχνική και λειτουργική αποτύπωση του υφιστάμενου λιμένα Παροικιάς, η οποία αποτέλεσε και το σημείο αναφοράς για όλες τις συγκριτικές αξιολογήσεις.
Στο Κεφάλαιο «Γεωγραφικό και Λειτουργικό Πλαίσιο» παρουσιάζεται αναλυτικά η σημερινή λειτουργία του λιμένα, τα επίπεδα κυκλοφοριακής συμφόρησης, οι περιορισμοί των χερσαίων χώρων, καθώς και οι επιπτώσεις της υφιστάμενης κατάστασης στην ασφάλεια και την ομαλή εξυπηρέτηση επιβατών και οχημάτων.
Η Παροικιά, αν και ιστορικά εξυπηρετεί το σύνολο των επιβατικών κινήσεων, έχει πλέον κορεστεί λειτουργικά, με σοβαρούς περιορισμούς λόγω:
– στενών παραλιακών οδών,
– ανυπαρξίας διαχωρισμένων ροών πεζών και οχημάτων,
– έλλειψης χώρων στάθμευσης και εξυπηρέτησης λεωφορείων,
– και αδυναμίας περαιτέρω ανάπτυξης λόγω περιβαλλοντικών και αρχαιολογικών περιορισμών.
Η καταγραφή αυτή αποτέλεσε θεμέλιο της μελέτης, καθώς τεκμηριώνει την ανάγκη μετεγκατάστασης των κύριων επιβατικών λειτουργιών και σχεδιασμού νέου λιμένα με προδιαγραφές σύγχρονης ασφάλειας και βιωσιμότητας».
Αν υπάρχει πρόβλεψη για δεύτερο περιφερειακό δρόμο, που να εξυπηρετεί τη ροή οχημάτων προς Νάουσα, Λεύκες, Μάρμαρα, Μάρπησσα και Πίσω Λιβάδι.
«Η μελέτη προβλέπει ενίσχυση του οδικού δικτύου σύνδεσης του νέου λιμένα με το εσωτερικό του νησιού. Στις βασικές αρχές σχεδιασμού επισημαίνεται ότι η νέα θέση πρέπει να εξυπηρετεί ισορροπημένα όλα τα κύρια οικιστικά κέντρα του νησιού και να αποσυμφορεί τον ιστό της Παροικιάς.
Στα Κεφάλαια «Μελέτη Εξέλιξης Μεταφορικών Συστημάτων» και «Κυκλοφοριακή Μελέτη» εξετάζονται σενάρια νέων συνδέσεων και βελτιώσεων που επιτρέπουν τη δημιουργία νέας οδικής παράκαμψης νότια της Παροικιάς, η οποία θα συνδέει τον λιμένα με τους κύριους οδικούς άξονες προς Νάουσα, Λεύκες και Μάρπησσα.
Η πρόβλεψη αυτή δεν αποτυπώνεται σε πλήρη χάραξη στο παρόν στάδιο, αλλά ενσωματώνεται ως απαίτηση σχεδιασμού που θα εξειδικευθεί στο επόμενο στάδιο (οριστικές μελέτες οδοποιίας).
Η χωροθέτηση στις Κορακιές επελέγη, μεταξύ άλλων, επειδή προσφέρει ευθύγραμμη και ρεαλιστική πρόσβαση στο υφιστάμενο επαρχιακό δίκτυο».
Ανεπαρκής πρόβλεψη υποδομών υποστήριξης, όπως ιατρείο ή ελικοδρόμιο για περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης.
«Η μελέτη προβλέπει ολοκληρωμένο σύνολο λειτουργικών και βοηθητικών υποδομών, που εξασφαλίζουν πλήρη επιχειρησιακή αυτοτέλεια του λιμένα. Περιλαμβάνονται κτίριο επιβατών, υπηρεσιών λιμένα, εστίασης, αποθηκών, χώρων στάθμευσης και ελέγχου ISPS.
Η ανάγκη ύπαρξης ιατρείου ή χώρου πρώτων βοηθειών έχει ήδη προβλεφθεί ως υπολειτουργία του κτιρίου υπηρεσιών.
Το πλάτωμα του λιμένα στις Κορακιές επιτρέπει επίσης την κατασκευή χώρου ελικοδρομίου (MEDEVAC) για άμεσες διακομιδές ασθενών και χρήση από την Πολιτική Προστασία».
Χωρητικότητα πλοίων στον νέο λιμένα. Οι μελετητές είπαν ότι στο νέο λιμάνι θα μπορούν να εξυπηρετούνται έως τέσσερα πλοία ταυτόχρονα, τη στιγμή που το υπάρχον λιμάνι της Παροικιάς μπορεί να δεχθεί έως και έξι ή επτά πλοία.
«Η παρατήρηση αυτή είναι εύλογη αλλά απαιτεί τεχνική αποσαφήνιση, καθώς συγκρίνει δύο λιμένες διαφορετικής φιλοσοφίας και επιπέδου ασφάλειας.
Ο υφιστάμενος λιμένας Παροικιάς φιλοξενεί μεγάλο αριθμό ετερογενών σκαφών (Ro–Pax, ταχύπλοα, ημερόπλοια) σε πολύ περιορισμένο χώρο, χωρίς επαρκή διαχωρισμό ροών και με συχνές αλληλεπικαλύψεις κυκλοφορίας. Η «ποσοτική» χωρητικότητα των έξι ή επτά πλοίων δεν μεταφράζεται σε επιχειρησιακή αποδοτικότητα ή ασφάλεια.
Αντίθετα, το νέο λιμάνι στις Κορακιές έχει σχεδιαστεί με βάση το πλοίο αναφοράς τύπου Ro–Pax μήκους 176 m (Blue Star 1) και η διαμόρφωση προβλέπει τέσσερις θέσεις πρόσδεσης, επαρκείς για τη σημερινή και μεσοπρόθεσμη ζήτηση του νησιού.
Κάθε θέση διαθέτει ανεξάρτητη πρόσβαση, ζώνες ISPS και σαφή διαχωρισμό ροών οχημάτων και επιβατών, εξασφαλίζοντας πολύ υψηλό επίπεδο λειτουργικότητας και ασφάλειας.
Παράλληλα, η μελέτη προβλέπει μελλοντική δυνατότητα πρυμνοδέτησης έως τριών επιπλέον πλοίων στα βόρεια κρηπιδώματα, εφόσον στο μέλλον αυξηθεί η επιβατική κίνηση ή ζητηθεί πρόσθετη δυναμικότητα. Τα βόρεια κρηπιδώματα διαθέτουν επαρκές βάθος, προσανατολισμό και μήκος ώστε να υποστηρίξουν αυτή την επέκταση, με την προϋπόθεση αντίστοιχης οργάνωσης των χερσαίων χώρων, δηλαδή:
– διαμόρφωσης νέας εσωτερικής οδού κυκλοφορίας,
– επέκτασης των χώρων στάθμευσης και αναμονής,
– προσαρμογής των λειτουργικών ζωνών ISPS και υπηρεσιών επιβατών.
Με την εφαρμογή αυτής της δεύτερης φάσης, ο λιμένας θα μπορεί να εξυπηρετεί έως επτά πλοία ταυτόχρονα, διατηρώντας πλήρως τα κριτήρια ασφάλειας και ευχέρειας ελιγμών.
Έτσι, το Masterplan διασφαλίζει λειτουργική ευελιξία και δυνατότητα μελλοντικής ανάπτυξης χωρίς να αλλοιώνεται η βασική γεωμετρία και ισορροπία του σχεδίου».
Υπάρχει η εντύπωση για λανθασμένη αντίληψη των μελετητών σχετικά με τη διακίνηση τουριστικών λεωφορείων, ταξί, φορτηγών και van.
«Η μελέτη αντιμετωπίζει εξαντλητικά τη διαχείριση των χερσαίων ροών και την κυκλοφοριακή οργάνωση των οχημάτων, στηριζόμενη σε προσομοιώσεις αιχμών.
Στη «Μελέτη Διαμόρφωσης Χερσαίων Χώρων», προβλέπεται:
– σαφής διαχωρισμός ροών επιβατών, λεωφορείων, ταξί, φορτηγών και πεζών,
– διαμόρφωση μονοδρομημένων διαδρομών και νησίδων ασφαλείας,
– καθορισμός ειδικών ζωνών προσωρινής στάσης και αναμονής,
– σχεδιασμός χώρων στάθμευσης και αποβίβασης με προτεραιότητα στα τουριστικά λεωφορεία.
Η εμπειρία από τη λειτουργία της Παροικιάς λειτούργησε ως αρνητικό πρότυπο, οδηγώντας σε σχεδιασμό που εξαλείφει πλήρως τις σημερινές συγκρούσεις ροών.
Στην επόμενη φάση μελέτης, οι χρονοσειρές αφίξεων και αναχωρήσεων ανά γραμμή θα καθορίσουν τα τελικά μήκη ουρών και τις απαιτήσεις σε στάθμευση, ώστε να διασφαλιστεί ομαλή λειτουργία χωρίς καθυστερήσεις».
Απουσία πρόβλεψης για την κρουαζιέρα, παρά το αυξανόμενο ενδιαφέρον τουρισμού για την Πάρο.
«Η μελέτη δεν αφορά κρουαζιερόπλοια, καθώς αντικείμενό της είναι η εξυπηρέτηση των τακτικών ακτοπλοϊκών γραμμών και η αποφόρτιση της Παροικιάς από τη μαζική επιβατική κίνηση.
Ωστόσο, ο σχεδιασμός του νέου λιμένα παραμένει τεχνικά ικανός να δεχθεί κρουαζιερόπλοια μικρού ή μεσαίου μεγέθους στα βόρεια κρηπιδώματα, εφόσον αυτό αποφασιστεί μελλοντικά από τον Δήμο ή τους φορείς του τουρισμού. Τα βόρεια κρηπιδώματα διαθέτουν επαρκές βάθος, καλή προστασία από κυματισμούς και ικανή έκταση χερσαίων χώρων για προσωρινή στάθμευση και οργάνωση αφίξεων.
Η μελλοντική αυτή προσαρμογή μπορεί να γίνει με:
– διαμόρφωση ειδικής ζώνης ISPS για επιβάτες κρουαζιέρας,
– δημιουργία χώρων υποδοχής και προσωρινής στάσης λεωφορείων και ταξί,
– διαχωρισμό της κυκλοφορίας επιβατών κρουαζιέρας από τις υπόλοιπες ακτοπλοϊκές ροές,
– και ανάλογη αναδιάταξη των χερσαίων λειτουργιών.
Με αυτό τον τρόπο, ο νέος λιμένας μπορεί να φιλοξενήσει κρουαζιερόπλοια χωρίς πρόσθετα έργα υποδομής, πέρα από την οργανωτική προσαρμογή των υφιστάμενων ζωνών.
Έτσι, διατηρείται η ευελιξία του σχεδίου, ενώ παραμένει απόλυτα προσηλωμένο στον κύριο στόχο του – τη δημιουργία ενός ασφαλούς, σύγχρονου και πλήρως λειτουργικού επιβατικού λιμένα».
Περιορισμένη ανάλυση κυματισμού – Η μελέτη υπολογίζει την ένταση κυματισμού μόνο μέχρι τα 6 μποφόρ, ενώ τα πλοία ταξιδεύουν και προσεγγίζουν λιμάνια σε συνθήκες έως 8 ή 9 μποφόρ.
«Η παρατήρηση αυτή προκύπτει από παρερμηνεία διαφορετικών σταδίων ανάλυσης.
Η Μελέτη Πλοήγησης εξετάζει την ευστάθεια και τον ελιγμό του πλοίου σχεδιασμού σε συνθήκες κανονικής λειτουργίας (έως 6 Bf και Hs = 2,0 m), δηλαδή υπό συνθήκες πραγματικών προσεγγίσεων χωρίς ρυμουλκά.
Αντιθέτως, η Μελέτη Κυματικής Διαταραχής υπολογίζει ακραίες συνθήκες 100ετίας στα ανοικτά και εντός λιμένα Hs ≤ 0,80 m. Άρα, ο λιμένας έχει σχεδιαστεί να παραμένει λειτουργικός και ασφαλής ακόμη και σε οριακές – ακραίες εξωτερικές συνθήκες.
Η ανάλυση στα 6 Bf αφορά αποκλειστικά τη δοκιμή χειρισμού του πλοίου και όχι τα όρια αντοχής των έργων.
Τέλος, σημειώνεται ότι πρόσθετες αναλύσεις με σενάρια ακραίου ανέμου έντασης 9 μποφόρ απέδειξαν την ασφαλή προσέγγιση, είσπλου, ελιγμούς και απόπλου των πλοίων».
Αν υπήρξε συζήτηση με ανθρώπους που έχουν εμπειρική γνώση των λιμενικών ζητημάτων του νησιού (πλοιάρχους, ψαράδες, λιμενικούς, οδηγούς και τουριστικούς επαγγελματίες).
«Στο παρόν στάδιο (Masterplan) ήδη έχουν ληφθεί υπόψη παρατηρήσεις και εμπειρικά δεδομένα από επαγγελματίες της ναυτιλίας και των μεταφορών, καθώς και στοιχεία του Λιμεναρχείου Πάρου, της ΕΜΥ και των τεχνικών υπηρεσιών.
Στο επόμενο στάδιο της οριστικής μελέτης των έργων θα πραγματοποιηθεί τεχνικό workshop με συμμετοχή πλοιάρχων, ψαράδων, οδηγών, τουριστικών πρακτόρων και λιμενικών αρχών, ώστε να καταγραφούν και να ενσωματωθούν οι εμπειρικές παρατηρήσεις τους».
Με ποια κριτήρια έγινε η αλλαγή της αρχικής επιλογής για τη θέση του νέου επιβατικού λιμένα από την περιοχή Καμάρες στις Κορακιές.
«Η αλλαγή χωροθέτησης βασίστηκε σε πολυκριτηριακή ανάλυση οκτώ εναλλακτικών θέσεων όπου συνεκτιμήθηκαν πλοϊμότητα, βάθη, περιβαλλοντικές δεσμεύσεις, οδική προσβασιμότητα, κόστος και κοινωνική αποδοχή.
Η θέση Καμάρες παρουσίασε συγκεκριμένες αδυναμίες:
– Εμπίπτει σε περιοχή υψηλής αρχαιολογικής και περιβαλλοντικής ευαισθησίας (ΠΕΠ-9), γεγονός που συνεπάγεται σημαντική αδειοδοτική αβεβαιότητα.
– Δεν διαθέτει άμεση σύνδεση με το επαρχιακό οδικό δίκτυο – απαιτείται νέα χάραξη περίπου 2 km σε δύσβατο ανάγλυφο.
– Χρειάζεται μεγάλης κλίμακας υπεράκτια έργα προστασίας και εκτεταμένες επιχώσεις, με αυξημένο κόστος και περιβαλλοντικό αποτύπωμα.
Αντίθετα, η θέση Κορακιές συγκέντρωσε τη μεγαλύτερη συνολική βαθμολογία, με βάση τα τεχνικά και περιβαλλοντικά κριτήρια:
– Προσφέρει δυνατότητα δημιουργίας μεγάλης χερσαίας επιφάνειας για ανάπτυξη κτιριακών και υποστηρικτικών εγκαταστάσεων.
– Βρίσκεται εντός περιοχής με περιορισμένες οικολογικές δεσμεύσεις.
– Συνδέεται εύκολα με τον κύριο οδικό κορμό του νησιού.
– Επιτρέπει την ανεμπόδιστη μελλοντική επέκταση σε φάσεις, χωρίς τεχνικούς ή περιβαλλοντικούς περιορισμούς.
– Γειτνιάζει με το αεροδρόμιο και τη λιμενική υποδομή προς και από Αντίπαρο.
– Επιτρέπει την άμεση πρόσβαση στο δίκτυο προς τα νότια της νήσου.
– Παρουσιάζει σημαντικά χαμηλότερο κόστος κατασκευής και συντήρησης (CAPEX/OPEX).
Η επιλογή των Κορακιών, επομένως, δεν προέκυψε συγκυριακά, αλλά μέσα από τεκμηριωμένη τεχνική και περιβαλλοντική διαδικασία, βασισμένη σε διεθνή πρότυπα (PIANC, BS 6349) και μεθοδολογία πολυκριτηριακής ανάλυσης. Αποτελεί θέση που συνδυάζει πλοϊμότητα, περιβαλλοντική αποδοχή, επεκτασιμότητα, λειτουργική ασφάλεια και ρεαλιστικό κόστος».
Συνολικά Συμπεράσματα – Θέση των Μελετητών
«Η μελέτη του Νέου Επιβατικού Λιμένα Πάρου είναι αποτέλεσμα διεπιστημονικής εργασίας που ενσωματώνει ναυπηγικά, συγκοινωνιακά, περιβαλλοντικά και οικονομικά δεδομένα, σε πλήρη εναρμόνιση με τις οδηγίες της ΕΕ και τις εθνικές προδιαγραφές λιμενικού σχεδιασμού.
Απαντώντας συνολικά στα ερωτήματα των δημοτικών συνδυασμών και του επαρχείου, προκύπτουν τα εξής:
1. Οι μελετητές είχαν πλήρη γνώση της σημερινής λειτουργίας του λιμένα Παροικιάς και των προβλημάτων του.
2. Η μελέτη προβλέπει νέα οδική σύνδεση, λειτουργικά συνδεδεμένη με τον περιφερειακό δακτύλιο του νησιού.
3. Έχουν ενσωματωθεί υποδομές υποστήριξης (ιατρείο, ελικοδρόμιο), που διασφαλίζουν αυτονομία και επιχειρησιακή ετοιμότητα.
4. Ο λιμένας μπορεί να εξυπηρετεί τέσσερα πλοία άμεσα, με δυνατότητα μελλοντικής επέκτασης για τρία επιπλέον στα βόρεια κρηπιδώματα.
5. Οι ροές τουριστικών λεωφορείων, ταξί και φορτηγών έχουν μελετηθεί διεξοδικά, με πρόβλεψη σαφούς κυκλοφοριακής οργάνωσης.
6. Η μελέτη δεν αφορά κρουαζιέρα, αλλά ο λιμένας μπορεί να δεχθεί κρουαζιερόπλοια με κατάλληλη οργάνωση χερσαίων χώρων.
7. Οι αναλύσεις κυματισμού καλύπτουν συνθήκες 100ετίας και πλοήγησης έως 9 μποφόρ
8. Η εμπειρική διαβούλευση προβλέπεται στο επόμενο στάδιο (οριστική μελέτη) και θα συμπεριλάβει τους τοπικούς επαγγελματίες του νησιού.
9. Η επιλογή των Κορακιών είναι η πλέον τεχνικά, περιβαλλοντικά και οικονομικά βιώσιμη λύση μεταξύ όλων των εναλλακτικών.
Το προτεινόμενο έργο δεν αποτελεί απλώς μετεγκατάσταση του σημερινού λιμένα, αλλά αναβάθμιση υποδομής εθνικής σημασίας που:
– εξασφαλίζει ασφάλεια ναυσιπλοΐας σε όλες τις καιρικές συνθήκες,
– επιτρέπει την εξυπηρέτηση σύγχρονων πλοίων μεγάλης χωρητικότητας,
– μειώνει την κυκλοφοριακή και περιβαλλοντική επιβάρυνση της Παροικιάς,
– εντάσσει την Πάρο στο σύγχρονο δίκτυο λιμένων του Αιγαίου και
– δημιουργεί προοπτική βιώσιμης τουριστικής και εμπορικής ανάπτυξης.
Ο Νέος Επιβατικός Λιμένας Πάρου στις Κορακιές είναι τεχνικά εφικτός, περιβαλλοντικά υπεύθυνος και επιχειρησιακά ασφαλής».
