Παρά τη φιλοδοξία του υπουργείου Τουρισμού πως ο νέος νόμος 5170/25 για τις βραχυχρόνιες μισθώσεις, που άρχισε να εφαρμόζεται από 1ης Οκτωβρίου 2025,θα αλλάξει ριζικά το τοπίο για πολίτες και ξενοδόχους, δεν έφερε τα αποτελέσματα, που κάποιοι θεωρούσαν δεδομένα.
Ελάχιστη ωφέλεια είχαν τα νεαρά ζευγάρια, που ψάχνουν για σπίτι, απλησίαστες παραμένουν και στην Πάρο οι τιμές για οικογένειες με δυο ή και τρία παιδιά, ενώ ζορίζονται ακόμη και οι μοναχικοί καβαλάρηδες. Παρόλα αυτά, στο πλαίσιο των πανελλαδικών ελέγχων, από τα τέλη Σεπτεμβρίου καταγράφεται αισθητή μείωση των ενεργών καταχωρήσεων. Υπολογίζεται ότι περίπου 15% έως 20% των ακινήτων αποσύρθηκαν από τις πλατφόρμες ή πάγωσαν προκειμένου να αποφευχθεί το άμεσο κόστος συμμόρφωσης στις νέες προδιαγραφές.
Κυρίως μικροϊδιοκτήτες αποφάσισαν να μην ολοκληρώσουν τη σεζόν, παρά την καλοκαιρία και να αποσύρουν τα ακίνητά τους από τις πλατφόρμες, αντί να αναλάβουν άμεσα το κόστος συμμόρφωσης, το οποίο αναλόγως μπορεί να είναι μικρό ή σε άλλες περιπτώσεις απαγορευτικό. Ορισμένοι αποφάσισαν να βγουν εντελώς από τις βραχυχρόνιες μισθώσεις κι άλλοι να προετοιμαστούν καλύτερα για τη σεζόν του 2026.
Είναι αλήθεια βέβαια πως υπάρχουν διαφορές στα νησιά και μεταξύ των ενοικιαστών:
• Υπάρχουν οι ντόπιοι ή οι εργαζόμενοι που ήρθαν στην Πάρο μόνιμα για δουλειά κι επιθυμούν ένα σπίτι με προσιτό ενοίκιο.
• Οι εργαζόμενοι, που έρχονται για την καλοκαιρινή σεζόν και το κόστος ενοικίασης αρκετές φορές το πληρώνουν οι εργοδότες.
• Εκπαιδευτικοί, που εγκαταλείπουν το καλοκαίρι τα σπίτια.
• Άλλοι δημόσιοι υπάλληλοι που έχουν μεταθέσεις και ταλαιπωρούνται από τέτοιες διαδικασίες (γιατροί, λιμενικοί, διοικητικοί υπάλληλοι κ.ά.).
Το λειτουργικό κόστος εξοπλισμού για τις νέες προδιαγραφές για ένα πολύ μικρό διαμέρισμα κυμαίνεται αναλόγως από 230 ευρώ μέχρι και 8.000 ευρώ, ενώ αυξάνεται αν πρόκειται για μεγαλύτερο, ανάλογα με την κατάσταση του ακινήτου. Για μεγαλύτερες κατοικίες ή βίλες, το ποσό για τις αλλαγές μπορεί να φτάσει ή και να ξεπεράσει τις15.000 ευρώ. Οι δαπάνες συμμόρφωσης περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων, το κόστος εξοπλισμού π.χ. πυρασφάλειας, ασφάλισης, τεχνικών πιστοποιήσεων, αναγκαίων οικοδομικών ή ηλεκτρολογικών εργασιών κ.ά.
Τα ενοίκια γενικά παραμένουν υψηλά, σε περιοχές με μεγάλη ζήτηση, όπως είναι και η Πάρος. Με τον νόμο 5170/2025 ελάχιστα σπίτια τουλάχιστον στην Πάρο βγήκαν εκτός βραχυχρόνιας μίσθωσης κι όσοι ιδιοκτήτες αποφάσισαν να βγουν από το παιχνίδι του θερινού ανταγωνισμού, τα έχουν σε τόσο υψηλές τιμές, που η μέση οικογένεια δυσκολεύεται να ανταποκριθεί.
Οι εκτιμήσεις παραγόντων της αγοράς λένε πως πανελλαδικά μόλις 15%-20% των σπιτιών, που ήταν σε βραχυχρόνια μίσθωση μπήκαν στη μακροχρόνια μίσθωση μέσα από αγγελίες. Το τοπίο παραμένει βέβαια θολό, όπως μας έλεγαν παράγοντες της αγοράς. Αυτό συμβαίνει γιατί δεν υπάρχει ένας μόνο δίαυλος για βραχυχρόνιες μισθώσεις: Άλλοι τα ενοικιάζουν μόνοι τους προτιμώντας τις γνωστές πλατφόρμες, μερικοί ιδιοκτήτες προσφεύγουν σε εταιρείες διαχείρισης ακινήτων, άλλοι στόμα με στόμα. Κάποιοι που τα είχαν στη βραχυχρόνια μίσθωση, το σκέφτονται να μπουν στην υβριδική, π.χ. για μεγάλο μέρος της σεζόν π.χ. σε εκπαιδευτικούς και μετά σε τουρίστες.
Σύμφωνα με τη Ρίτσα Κουμούτση, που ασχολείται στην Πάρο με τις βραχυχρόνιες μισθώσεις «όσον αφορά στις κατοικίες που διαχειρίζεται το γραφείο μας, όλοι οι ιδιοκτήτες συμφώνησαν και συμμορφώθηκαν με τις νέες προϋποθέσεις».
Όπως εξηγεί, υπήρξαν και ακίνητα από άλλες εταιρείες ή ιδιοκτήτες, που επιθυμούν να τα ενοικιάσουν μόνοι τους και βγήκαν από τη βραχυχρόνια μίσθωση. Παρά τα έξοδα που έκαναν για τις προδιαγραφές, η τιμολογιακή πολιτική για τους ταξιδιώτες, παραμένει πάνω κάτω στα ίδια επίπεδα με πέρυσι. Η συνολική εικόνα των κλινών για βραχυχρόνια μίσθωση δεν είναι γνωστή, ωστόσο πάνω από 700 ακίνητα της Πάρου είναι στις πλατφόρμες, από ιδιώτες κι εταιρείες σε αναμονή προς μίσθωση, βραχυχρόνια, μακροχρόνια ή υβριδική.
Η κ. Κουμούτση αναφέρει πως στα οικήματα που διαχειρίζεται η εταιρεία της είχε υποδειχτεί στους ιδιοκτήτες τι χρειάζονται. Έτσι, ήταν έτοιμοι, καθώς μεγάλο μέρος των προδιαγραφών, που είχε θέσει ο νέος νόμος, το είχαν ήδη ακολουθήσει κι ελάχιστα πράγματα χρειάστηκε να κάνουν, για να καλύψουν τις νέες προϋποθέσεις. Διέθεταν ήδη φαρμακείο για πρώτες βοήθειες, τα κτήρια ήταν ασφαλισμένα για αστική ευθύνη κ.ά. Κόστος, όπως εξηγεί, υπήρχε σε κάποιες επί μέρους αλλαγές μικρές ή μεγάλες, που αφορούσαν λ.χ. αύξηση του αριθμού των πυροσβεστήρων. Χρειάστηκαν ανιχνευτές καπνού, ηλεκτρολογικά πιστοποιητικά, υπήρξαν κάποιες δυσκολίες στην εξεύρεση συνεργείων, ενώ το φωτιστικό ασφαλείας, αρκετοί θεώρησαν, πως χαλά την αισθητική του νησιού και δεν είναι κι ιδιαίτερα ελκυστικό στους ξένους ταξιδιώτες κ.ά.
Η ίδια μας αναφέρει πως τα περισσότερα σπίτια που βγήκαν από τη βραχυχρόνια μίσθωση για να πάνε στη μακροχρόνια είναι κατοικίες εξοπλισμένες κι όχι κενές. Επομένως, λ.χ. οικογένειες, που θέλουν να ενοικιάσουν ένα σπίτι δυσκολεύονται να βάλουν και τα δικά τους πράγματα, γιατί ήδη διαθέτουν οικοσκευή και έπιπλα.
Η Πάρος θεωρείται μαζί με τη Μύκονο και τη Σαντορίνη από τις πιο ακριβές των Κυκλάδων. Τις τιμές των ενοικίων, λόγω της έλλειψης σπιτιών, εκτός από τους ταξιδιώτες ανεβάζουν και τα συνεργεία που έρχονται για δουλειά ανά σεζόν. Αυτό δημιουργεί τεράστια πίεση και για τους ντόπιους αλλά και για όλους όσοι εργάζονται μόνιμα στο νησί. Όπως μας εξηγεί η κ. Κουμούτση «μεγαλύτερη ζήτηση έχουν τα δυο κύρια αστικά κέντρα, η Παροικιά και η Νάουσα για βραχυχρόνια μίσθωση». Η ίδια σημειώνει πως οι τιμές στα σπίτια με βραχυχρόνια μίσθωση ξεκινούν συνήθως κοντά στα 100 ευρώ την ημέρα με τις βίλες να τιμολογούν πάνω από 3.000 ευρώ. Αν και υπάρχουν μικροϊδιοκτήτες που νοικιάζουν τα σπίτια μόνοι τους, χωρίς τη βοήθεια μεσιτών, χαρακτηριστικές είναι οι αγγελίες, που υπάρχουν στο spitogatos.gr: «ισόγειο 80 τ.μ. με δυο υπνοδωμάτιο στην Πούντα κι ένα μπάνιο στα 4.400 ευρώ ή μονοκατοικία 100 τ.μ. στους Σωτήρες Πάρου με δυο υπνοδωμάτια και δυο μπάνια στο ισόγειο, επίσης, με τίμημα 4.400 ευρώ τον μήνα».
Άλλη σελίδα της μεσιτικής σελίδας εταιρείας δείχνει πως οι μέσες τιμές πώλησης ακινήτων στην Πάρο είναι κοντά στα 5.410 ευρώ ανά τετραγωνικό μέτρο (από 2.916 ευρώ ανά τετραγωνικό μέτρο έως 6.465 ανά τετραγωνικό μέτρο) ενώ το κόστος ενοικίασης έρχεται κοντά στα 13,44 ευρώ ανά τετραγωνικό μέτρο (χαμηλά στα 3,35 ευρώ ανά τετραγωνικό μέτρο έως τα 13,96 ανά τετραγωνικό μέτρο) για τον μήνα Οκτώβριο 2025.
Επιτήδειοι και μαύρα δίκτυα
Μία σημαντική παθογένεια που αναδείχτηκε μέσα από τον νέο νόμο και κυρίως από τα κοινωνικά δίκτυα, αφορά στο θέμα των μαύρων ενοικίων. Ήδη τα πρώτα «μπιλιετάκια» αποστέλλονται σε ξένους ιδιοκτήτες, που νοίκιαζαν καταλύματα και βίλες χωρίς να το δηλώνουν στην Εφορία. Τα μπιλιετάκια έρχονται μέσω της πλατφόρμας myAADE με προθεσμία για υποβολή διορθωτικών δηλώσεων.
Τα τελευταία χρόνια είτε μέσω golden visa είτε μέσω εταιρειών, Έλληνες και πολίτες ξένων χωρών εκμεταλλεύονται κατοικίες κι εξοχικά με βραχυχρόνιες ή μακροχρόνιες μισθώσεις χωρίς να δηλώνουν ούτε ευρώ στην Εφορία. Εκατοντάδες ξένοι ιδιοκτήτες, είτε από τα Βαλκάνια είτε από τη γειτονική Τουρκία εκμεταλλεύονται κατοικίες και εξοχικά σε Κυκλάδες, Κρήτη, Μακεδονία αλλά και στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη.
Ξένοι επενδυτές, κατά μόνας ή μέσω εταιρειών, κυρίως Δυτικοευρωπαίοι κι Ανατολικοευρωπαίοι και σπανιότερα Βαλκάνιοι, έχουν αγοράσει σπίτια σε τουριστικές ζώνες μέσω offshore ή μεσολαβητών και αντί να τα βάζουν στο όνομά τους, χρησιμοποιούν Εταιρείες Περιορισμένης Ευθύνης. Έτσι, αποφεύγουν να δηλωθούν οι ίδιοι ως ιδιοκτήτες και να υποβάλουν φορολογική δήλωση στο ελληνικό δημόσιο με αποτέλεσμα οι διαφυγόντες φόροι από τη χώρα μας να φτάνουν ή και να ξεπερνούν -κυρίως από τις βίλες- πάνω από 30.000 ευρώ τον χρόνο. Η ΑΑΔΕ έχει ήδη ενεργοποιήσει ένα ευρύ δίκτυο ηλεκτρονικών διασταυρώσεων αξιοποιώντας στοιχεία από πλατφόρμες όπως «Airbnb» και «Booking», αλλά και το διεθνές σύστημα Common Reporting Standard (CRS) του ΟΟΣΑ για την αυτόματη ανταλλαγή φορολογικών πληροφοριών. Το σύστημα CRS, που της δίνει φορολογικά στοιχεία και για πολίτες άλλων χωρών, μη ευρωπαϊκών, έχει εντοπίσει ήδη επιτήδειους. Έτσι, σε χώρες που υπάρχει συνεργασία με τις αρχές, η Ελλάδα μπορεί να εντοπίσει ακόμη κι Έλληνες, που διατηρούν αδήλωτα εισοδήματα σ’ άλλες χώρες και φοροδιαφεύγουν. Πρόβλημα υπάρχει σε ορισμένες τρίτες χώρες, που δεν έχουν ανεπτυγμένα διοικητικά, φορολογικά και λογιστικά συστήματα.
Η ΑΑΔΕ ήδη προβαίνει σε διασταυρωτικούς ελέγχους για ενοίκια με ξένα ΑΦΜ, δηλώσεις στο Ε2 και στις πλατφόρμες. Εφόσον βρεθούν αποκλίσεις, επιβάλλεται πρόστιμο ίσο με το 100% του αδήλωτου φόρου, ενώ προβλέπεται κι αναδρομική φορολόγηση έως πέντε ετών. Στελέχη της ΑΑΔΕ έχουν εντοπίσει ξένους υπηκόους που εκμεταλλεύονταν τα παραθυράκια κι είχαν αποκτήσει ακίνητα μέσω εταιρειών Βουλγαρίας ή Κύπρου. Έτσι, τέτοια φαινόμενα έχουν ήδη καταγραφεί σε Μύκονο, Σαντορίνη, Κρήτη, Χαλκιδική κ.ά. όπου οι ελεγκτές υπολόγισαν φοροδιαφυγή δεκάδων χιλιάδων ευρώ ανά ακίνητο.
Προκειμένου να υπάρξει εξορθολογισμός, προωθείται μία νέα νομοθετική ρύθμιση για αυστηρότερη παρακολούθηση των ακινήτων που ανήκουν σε αλλοδαπούς.
Τέλος, η ρύθμιση, σύμφωνα με όσα έχουν γίνει γνωστά, θα προβλέπει υποχρέωση εγγραφής στο Μητρώο Ιδιοκτησίας Ακινήτων για κάθε αλλοδαπό πρόσωπο ή εταιρεία που έχει περιουσία στην Ελλάδα με αυτόματη διασύνδεση με το Taxis και το Εθνικό Κτηματολόγιο.
