Είναι γνωστό ότι από τα τέλη του 2023 η κυβέρνηση έχει εκδηλώσει την πρόθεσή της για τη συγχώνευση των Δημοτικών Επιχειρήσεων Ύδρευσης Αποχέτευσης (ΔΕΥΑ).
Το σχέδιο νόμου προβλέπει ειδικές ρυθμίσεις για τις μικρότερες και μεσαίες νησιωτικές περιοχές, όπου θα ενεργοποιηθεί η «ΕΥΔΑΠ Νήσων», ένας συμβουλευτικός φορέας που παραμένει ανενεργός εδώ και 15 χρόνια. Αυτός ο φορέας θα προσφέρει υποστήριξη στις τοπικές κοινωνίες για τη διαχείριση των υδάτινων πόρων τους.
Φαίνεται ξεκάθαρα ότι πίσω από το σχέδιο αυτό κρύβεται η ιδιωτικοποίηση ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τα τιμολόγια του νερού αλλά και την οπισθοδρομική πορεία των έργων που απαιτούνται τοπικά, ώστε να εξασφαλίζεται η επάρκεια και η ποιότητα του νερού. Εκεί οδηγεί, με μαθηματική ακρίβεια η επιλογή υποστελέχωσης των ΔΕΥΑ και της μεταφοράς αρμοδιοτήτων τους σε εξωτερικούς συνεργάτες.
Η Κυβέρνηση δεν επιδεικνύει κανένα σεβασμό στην έννοια της νησιωτικότητας και βέβαια της ορεινότητας που είναι συνταγματικά κατοχυρωμένοι όροι.
Ας δούμε μερικούς από τους κινδύνους που ενέχει η προωθούμενη συγχώνευση των ΔΕΥΑ:
- Οι ΔΕΥΑ λειτουργούν με κριτήρια κοινωνικοοικονομικά, με ανταποδοτικό και όχι κερδοσκοπικό χαρακτήρα , πάντα υπέρ της τοπικής κοινωνίας. Με τις διατάξεις που προωθούνται ακυρώνεται ο κοινωνικός χαρακτήρας των ΔΕΥΑ και η ανταποδοτική χρέωση των υπηρεσιών ύδρευσης. Είναι αμφίβολο, για παράδειγμα, εάν θα μπορέσουν να διατηρηθούν τα ειδικά τιμολόγια που αφορούν κοινωνικά ευπαθείς ομάδες.
- Τυχόν αλλαγή του υπάρχοντος θεσμικού πλαισίου, θα δημιουργήσει λειτουργικά προβλήματα, διότι η κατασκευή μεγάλων απρόσωπων και, εκ των πραγμάτων, συγκεντρωτικών, με έδρα εκτός Πάρου, φορέων ύδρευσης, χωρίς γνώση των τοπικών συνθηκών και ιδιαιτεροτήτων, θα υποβαθμίσει τις υπηρεσίες ύδρευσης-αποχέτευσης με κίνδυνο να δημιουργηθούν ακόμη και προβλήματα στην πρόσβαση σε πόσιμο νερό πολιτών που κατοικούν σε απομακρυσμένες περιοχές, σε ορεινούς ή νησιωτικούς οικισμούς. Σήμερα, η παραμικρή βλάβη στο δίκτυο ύδρευσης, ακόμη και σε ένα απομακρυσμένο χωριό, επιδιορθώνεται αυθημερόν ή, το πολύ την επόμενη μέρα. Στην περίπτωση που η ευθύνη θα ανατεθεί σε περιφερειακό φορέα, υπάρχει ο κίνδυνος, ολόκληροι οικισμοί να μείνουν για μέρες χωρίς νερό. Επιπλέον, οι ΔΕΥΑ διαθέτουν διάσπαρτες, πολλές εγκαταστάσεις με αποτέλεσμα η διαχείρισή τους από περιφερειακούς φορείς να είναι πλημμελής έως αδύνατη.
- Οι ΔΕΥΑ πράγματι έχουν χρέη, όμως το μεγαλύτερο μέρος τους οφείλονται κυρίως στην αύξηση του ενεργειακού κόστους. Δηλαδή το κόστος που προκάλεσε η πολιτική της ίδιας της Κυβέρνησης υπέρ 5 μεγάλων, ιδιωτικών εταιρειών – παρόχων. Στο μεταξύ οι ΔΕΥΑ, σε αντίθεση με τα νοικοκυριά, αλλά και πολλούς φορείς, δεν έλαβαν καμία επιδότηση από την πολιτεία για το ενεργειακό κόστος.
- Η συγχώνευση των ΔΕΥΑ θα πλήξει και τις τοπικές οικονομίες καθώς πολλές τοπικές επιχειρήσεις συνεργάζονται με τις ΔΕΥΑ.
- Και βεβαίως, υπάρχει πάντα πάνω στο τραπέζι ο κίνδυνος της ιδιωτικοποίησης, είτε με άμεσο τρόπο είτε με έμμεσο, όπως για παράδειγμα η εμπλοκή των ιδιωτών στην κατασκευή έργων υποδομής υπό μορφή ΣΔΙΤ.
Όπου υπάρχουν προβληματικές ΔΕΥΑ επιβάλλεται να ληφθούν μέτρα οικονομικής εξυγίανσης κι όχι συγχώνευσης. Ένα μοντέλο που ακολουθήθηκε και με την διαχείριση των απορριμμάτων και απέτυχε με τα γνωστά σε όλους αποτελέσματα.
Η καθολικότητα του μέτρου και η οριζόντια εφαρμογή του είναι εσφαλμένη και ενέχει πολλούς κινδύνους για τις τοπικές κοινωνίες και κυρίως για τους οικονομικά ασθενέστερους.
Είναι απολύτως σαφές ότι με τον σχεδιασμό του Υπουργείου Περιβάλλοντος υποτιμάται για μια ακόμα φορά το έργο των Δ.Ε.Υ.Α. στη διαχείριση του νερού και την προστασία του περιβάλλοντος. Με πρόσχημα την λειψυδρία προτίθενται να προχωρήσουν στην αναγκαστική συνένωση των Δ.Ε.Υ.Α. που είναι νομικά έωλη και λειτουργικά μη εφαρμόσιμη.
Η αναγκαστική επέκταση Ανωνύμων Εταιρειών όπως η ΕΥΔΑΠ και η ΕΥΔΑΠ Νήσων σε δημοτική περιουσία, όπως είναι οι Δ.Ε.Υ.Α., χωρίς τη σύμφωνη γνώμη τους είναι κατάφωρα αντισυνταγματική και κατά συνέπεια παράνομη.
Η ΔΕΥΑ Πάρου, για παράδειγμα, αποτελεί πρότυπο λειτουργίας λειτουργώντας με γνώμονα πάντα ότι το νερό αποτελεί κοινωνικό αγαθό, συντηρεί, βελτιώνει τα δίκτυα ύδρευσης και αποχέτευσης και κατασκευάζει έργα υποδομής. Είναι μια ΔΕΥΑ, υγιής οικονομικά και παρ’ όλες τις αντιξοότητες, με εξαιρετικά αντανακλαστικά σε περιπτώσεις βλαβών και διαχείρισης των υδατίνων πόρων, κατέχει το μεγαλύτερο ποσοστό εισπραξιμότητας στα νησιά που αγγίζει το 95% . Πως είναι δυνατόν μια τέτοια επιχείρηση να συγχωνευτεί με άλλες που ουδεμία σχέση έχουν;
Η διαχείριση υδάτων και αποβλήτων όπως και τα όποια μέτρα κατά της λειψυδρίας στα νησιά μας, απαιτούν συγκεκριμένα μέτρα από την κυβέρνηση, όπως:
– Χρηματοδότηση έργων υποδομής π.χ. αποκατάσταση αναβαθμίδων, μικρά φράγματα ανάσχεσης, τριτοβάθμια επεξεργασία λυμάτων κλπ. Οι μονάδες αφαλάτωσης δεν μπορούν παρά να αποτελούν συμπληρωματικό και όχι κύριο τρόπο υδροδότησης των νησιών μας.
– Μειωμένο ενεργειακό κόστος για τις ΔΕΥΑ.
– Δυνατότητα πρόσληψης του απαραίτητου μόνιμου προσωπικού από τις ΔΕΥΑ, ανάλογο προς τα υγιή οικονομικά της.
– Περιορισμένη πολιτική ως προς την διάνοιξη γεωτρήσεων προς όφελος του υδροφόρου ορίζοντα.
– Απαγόρευση κατασκευής νέων πισινών με εξαίρεση στις ξενοδοχειακές μονάδες και απαγόρευση λειτουργίας ήδη υπαρχόντων πισινών που ανήκουν σε ιδιώτες με πόσιμο νερό όσο διαρκεί η περίοδος λειψυδρίας .
Ο Δήμος Πάρου, η ΔΕΥΑ Πάρου, σύσσωμη η κοινωνία του νησιού, οι συλλογικοί φορείς, τάσσονται απέναντι στις μεθοδεύσεις της κυβέρνησης και απαιτούν λύσεις που θα αντιμετωπίσουν πραγματικά τα ζητήματα της λειψυδρίας και την εξυγίανση των ΔΕΥΑ προστατεύοντας τους δημόσιους πόρους, βάζοντας πάνω και πρώτα απ’ όλα τον κοινωνικό, δημόσιο και κοινωφελή χαρακτήρα τους.
Μαρία Χανιώτη,
Πρ. Αντιδήμαρχος Πάρου
Μέλος της Ν.Ε. ΣΥΡΙΖΑ Π Σ. Κυκλάδων
