Η παχυσαρκία είναι μια χρόνια ασθένεια που οφείλεται στην υπερβολική εναπόθεση λίπους, προδιαθέτει στην ανάπτυξη νοσημάτων όπως σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2, καρδιαγγειακές παθήσεις, επηρεάζει την υγεία των οστών και αυξάνει τον κίνδυνο κάποιων μορφών καρκίνου. Η παχυσαρκία επηρεάζει την ποιότητα ζωής, τον ύπνο και την κίνηση. Από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας έχει χαρακτηριστεί ως επιδημία λόγω της πολύ μεγάλης αύξησης της συχνότητας της τις τελευταίες δεκαετίες.
Τα διεθνή στοιχεία είναι μάλλον απογοητευτικά μιας και το 2022 το 43% των ενηλίκων ήταν υπέρβαροι ενώ το αντίστοιχο ποσοστό το 1990 ήταν 25%, το ίδιο ανησυχητικά είναι και τα στοιχεία του παιδιατρικού πληθυσμού με τον επιπολασμό της υπερβαρότητας (συμπεριλαμβανομένης της παχυσαρκίας) να είναι μεταξύ των παιδιών και των εφήβων ηλικίας 5-19 ετών στο 20% το 2022 ενώ ήταν μόλις στο 8% το 1990.
Η διάγνωση της υπερβαρότητας και της παχυσαρκίας γίνεται με τον υπολογισμό του δείκτη μάζας σώματος (ΔΜΣ): βάρος (kg) / ύψος² (m²) και για τους ενήλικες υπερβαρότητα είναι όταν έχουμε ΔΜΣ μεγαλύτερο ή ίσο με 25 και παχυσαρκία μεγαλύτερο ή ίσο με 30. Για τα παιδιά υπάρχουν ειδικές καμπύλες στο βιβλιάριο υγείας του παιδιού που μπορείτε να συμβουλευθείτε.
Στην αύξηση της παχυσαρκίας συμβάλουν η μείωση της φυσικής δραστηριότητας (ενεργειακή δαπάνη), η εύκολη πρόσβαση των παιδιών σε υπερθερμιδικές τροφές (ενεργειακή πρόσληψη). Αλλά και γενετικοί παράγοντες έχουν αποδειχθεί ότι παίζουν σημαντικό ρόλο στο σωματικό βάρος των ανθρώπων.
Οι οικονομικές επιπτώσεις της παχυσαρκίας είναι επίσης σημαντικές. Εάν δεν γίνει κάτι για τον έλεγχο της, το παγκόσμιο κόστος της υπερβαρότητας και της παχυσαρκίας προβλέπεται να φθάσει τα 3 τρισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ ετησίως έως το 2030 και περισσότερα από τα 18 τρισεκατομμύρια δολάρια έως το 2060.
Πολύ σημαντική είναι η σωστή διατροφή από την πρώτη βρεφική ηλικία και σε όλη τη διάρκεια της παιδικής και εφηβικής ηλικίας. Ιδιαίτερα σημαντικός είναι ο ρόλος του θηλασμού στην πρόληψη της παχυσαρκίας, καθώς και η ενθάρρυνση της σωματικής δραστηριότητας και η ελάττωση του χρόνου που περνά το παιδί ή ο έφηβος μπροστά στην τηλεόραση, στο κομπιούτερ ή άλλα τηλεπαιχνίδια.
Η παιδική και η εφηβική παχυσαρκία έχει αρνητικές ψυχοκοινωνικές συνέπειες, επηρεάζει τις σχολικές επιδόσεις και την ποιότητα ζωής, σε συνδυασμό με το στίγμα, τις διακρίσεις και τον εκφοβισμό. Τα παιδιά με παχυσαρκία είναι πολύ πιθανό να είναι ενήλικες με παχυσαρκία με τις γνωστές συνέπειες.
Και ενώ όλοι γνωρίζουμε τις επιπτώσεις τις παχυσαρκίας στην υγεία, την κοινωνία αλλά και την οικονομία, η έλλειψη αποτελεσματικής απόκρισης του συστήματος υγείας για τον εντοπισμό της υπερβολικής αύξησης βάρους και της εναπόθεσης λίπους στα αρχικά τους στάδια επιδεινώνει την εξέλιξη της παχυσαρκίας και των επιπτώσεων της και ενώ κάποτε θεωρούνταν πρόβλημα των πλουσιότερων χωρών σήμερα είναι και των φτωχότερων.
Χρήσιμες οδηγίες
- Προσοχή στην αύξηση βάρους κατά την εγκυμοσύνη.
- Αποκλειστικό θηλασμό κατά τους πρώτους 6 μήνες μετά τη γέννηση και μέχρι τους 24 μήνες.
- Διδάσκουμε στα παιδιά την σωστή προσέγγιση-συμπεριφορά τους απέναντι στο σωστό σωματικό βάρος ανεξάρτητα αν είναι υπέρβαρα ή όχι.
- Ακολουθούμε δηλαδή υγιεινή διατροφή και φροντίζουμε να έχουν σωματική δραστηριότητα 30-60 λεπτά την ημέρα, φροντίζουμε να κοιμούνται σωστές και σταθερές ώρες, και περιορίζουμε τις ώρες οθόνης.
Η παχυσαρκία είναι όλες οι κακές μας συνήθειες μαζεμένες σε ένα αποτέλεσμα, ο ρόλος μας ως γονείς και άρα ως πρότυπα για τα παιδιά μας είναι να τους δείξουμε τον δρόμο να αγαπούν το ωραίο και να φροντίζουν τον εαυτό τους σωστά και όχι να φάνε την τελευταία μπουκίτσα για την μανούλα…
Ειρήνη Γιαννάτου – Παιδίατρος
