Εγκρίθηκε το νέο Εθνικό Πρόγραμμα Ανάπτυξης (ΕΠΑ) για την περίοδο 2026-2030 με νομοθετική ρύθμιση, με την πράξη 32/27-11-2025 του υπουργικού συμβουλίου, που καθορίζει τη χρηματοδότηση των εθνικών αναπτυξιακών παρεμβάσεων για την επόμενη πενταετία, εάν δεν τροποποιηθεί κάτι μετά από εκλογές.
Σύμφωνα με την έκθεση, που περιλαμβάνεται στο ΕΠΑ κατά το δεύτερο τρίμηνο του έτους 2025, η ελληνική οικονομία κατέγραψε θετικό ρυθμό ανάπτυξης ύψους 1,7%, οι επενδύσεις αυξήθηκαν κατά 6,5%, η ιδιωτική κατανάλωση κατά 1,1% και οι εξαγωγές κατά 1,9%, ενώ καταγράφηκε και μείωση των εισαγωγών κατά 3,2%. Βεβαίως, αντίθετη γνώμη έχουν τα ελληνικά νοικοκυριά, που σύμφωνα με τις έρευνες, υπάρχει μεγάλη άνοδος στα πάγια έξοδα των επιχειρήσεων και χαμηλή αγοραστική δύναμη των νοικοκυριών, παρά τις όποιες αυξήσεις των μισθών.
Στο ΕΠΑ 2026-30, επισημαίνεται πως το έτος 2025 η ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας αναμένεται να αυξηθεί κατά 2,2%, συνεχίζοντας τη σταθερή της πορεία, συγκριτικά με την Ευρωζώνη, όπου η ανάπτυξη προβλέπεται στο 1,2%, σύμφωνα με την ΕΚΤ. Η επίδοση αυτή έρχεται μετά το έτος 2024, χρονιά κατά την οποία η Ελλάδα διατήρησε θετικούς ρυθμούς παρά το ασταθές διεθνές περιβάλλον, όταν η ανάπτυξη στην ευρωζώνη περιορίστηκε στο 0,8%.
Για το έτος 2026, κυβερνητικοί παράγοντες προβλέπουν περαιτέρω ενίσχυση της ελληνικής μακρο-οικονομίας, με ρυθμό αύξησης του πραγματικού ΑΕΠ 2,4%. Η επιτάχυνση αυτή εκτιμούν πως θα στηριχθεί στις μειώσεις φόρων, την ενίσχυση εισοδημάτων και επενδύσεων, τη διεύρυνση της απασχόλησης, την αξιοποίηση των πόρων του ΤΑΑ/Next Generation EU αλλά κι άλλες αλλαγές.
Το Πρόγραμμα δημοσιεύθηκε στο ΦΕΚ Α’ 220/04.12.2025 και αποτελεί το εργαλείο δημόσιων επενδύσεων της χώρας, χρηματοδοτούμενο από το Αναπτυξιακό Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων (ΑΠΔΕ) και βασίζεται κυρίως στον νόμο 5240/2025. Το νέο ΕΠΑ έχει ενισχυμένο προϋπολογισμό 13,157 δισ. ευρώ, με δυνατότητα υπερδέσμευσης έως 16,627 δισ. Ευρώ.
Οι πόροι αυτοί, σύμφωνα με όσα αναφέρονται, αφορούν νέες αναπτυξιακές παρεμβάσεις, ένταξη δαπανών για έργα, με ορίζοντα πενταετίας, συγχρηματοδοτούμενα, μεταφορά έργων του ΕΠΑ 2021-2025 που δεν είχαν ωριμάσει. Σύμφωνα με το σχέδιο, εξασφαλίζονται 5,8 δισ. ευρώ για την ολοκλήρωση των έργων της περιόδου 2021-2025, τα οποία θα παρακολουθούνται ξεχωριστά έως το 2028.
Οι αναπτυξιακοί στόχοι του ΕΠΑ 2026-2030
Το νέο Πρόγραμμα οργανώνεται γύρω από επτά βασικούς αναπτυξιακούς στόχους, οι οποίοι ιεραρχούν τις επενδυτικές ανάγκες της χώρας:
1. Κοινωνική συνοχή και ανάπτυξη. Επενδύσεις στην απασχόληση, στην εκπαίδευση, στην κοινωνική προστασία και στις υποδομές για ευάλωτες ομάδες.
2. Ανάπτυξη υποδομών και μεταφορών. Έργα για οδικά και σιδηροδρομικά δίκτυα, λιμάνια, ύδρευση, αποχέτευση και βελτίωση της συνδεσιμότητας της χώρας.
3. Πολιτική προστασία και κλιματική αλλαγή. Έμφαση στην αντιπυρική και αντιπλημμυρική θωράκιση, στην ενίσχυση του μηχανισμού πολιτικής προστασίας και στην προσαρμογή στην κλιματική κρίση.
4. Καινοτομία, εξωστρέφεια και ανταγωνιστικότητα. Ενίσχυση επιχειρήσεων, R&D, εξαγωγών, clusters και βιομηχανικό μετασχηματισμό.
5. Ψηφιακός μετασχηματισμός και τεχνητή νοημοσύνη. Υποστήριξη έργων ψηφιοποίησης του Δημοσίου και των επιχειρήσεων, με στόχο τη διάχυση νέων τεχνολογιών και της Τεχνητής Νοημοσύνης.
6. Πράσινη ανάπτυξη και πράσινος μετασχηματισμός. Δράσεις για την ενεργειακή μετάβαση, την ανακύκλωση, την κυκλική οικονομία, τις ΑΠΕ και τη βιώσιμη διαχείριση των φυσικών πόρων.
7. Υποστήριξη προγραμμάτων. Οριζόντιες παρεμβάσεις, τεχνική βοήθεια και λειτουργίες που εξασφαλίζουν την αποτελεσματική υλοποίηση του Προγράμματος.
Στο Πράξη 32 αναφέρεται ότι ο σχεδιασμός της νέας περιόδου λαμβάνει υπόψη:
- -Δεσμεύσεις από την περίοδο 2021-2025,
- -Δημοσιονομικά όρια,
- -Αναπτυξιακές προκλήσεις της ΕΕ κι αρχή της συμπληρωματικότητας με τα συγχρηματοδοτούμενα προγράμματα, το νέο θεσμικό πλαίσιο των δημοσίων επενδύσεων (π.χ. Μακροχρόνιες Δεσμεύσεις, Μητρώο Αναγκών Συντήρησης) .
Το ΕΠΑ στηρίζεται οικονομικά σε ΣΔΙΤ, εγγυήσεις, δάνεια και συμμετοχές κεφαλαίου, προκειμένου να ενισχυθεί η μόχλευση ιδιωτικών επενδύσεων. Σε επίπεδο αυτοδιοίκησης Α΄ και Β΄ βαθμού στο νέο πρόγραμμα ΕΠΑ 2026-30 προβλέπονται κονδύλια για:
- -Έργα υποδομών (οδικά δίκτυα, ύδρευση, αποχέτευση),
- -Έργα πολιτικής προστασίας και πρόληψης κινδύνων,
- -Επενδύσεις σε σχολικές, κοινωνικές και αθλητικές υποδομές,
- -Έργα πράσινης μετάβασης, βιώσιμης κινητικότητας και ψηφιακών υπηρεσιών.
