Κενά, υποστελέχωση και το βάρος στις πλάτες μαθητών και δασκάλων.
Η νέα σχολική χρονιά βρήκε τα σχολεία της Πάρου και των Κυκλάδων να ξεκινούν κουτσουρεμένα. Γονείς, εκπαιδευτικοί και δημοτική αρχή συμφωνούν σε ένα πράγμα: η εκπαίδευση στο νησί δεν μπορεί να συνεχίσει να πορεύεται με ελλείψεις και ημίμετρα. Η κατάσταση δεν αφορά μόνο μερικές χαμένες ώρες μαθημάτων∙ αγγίζει βαθύτερα τον πυρήνα της εκπαιδευτικής ισότητας, της κοινωνικής συνοχής και, τελικά, της ίδιας της ασφάλειας των παιδιών.
Μαθητές σε μειονεκτική θέση
Η Ένωση Συλλόγων Γονέων και Κηδεμόνων Πάρου κρούει τον κώδωνα του κινδύνου. Όπως υπογραμμίζουν, το πρόβλημα δεν είναι απλώς η μετακίνηση ενός αναπληρωτή από το ΓΕΛ Νάουσας στο Γυμνάσιο Αρχιλόχου. Είναι η κορυφή ενός παγόβουνου που αφήνει δεκάδες διδακτικές ώρες ακάλυπτες.
Γονείς εκφράζουν τον φόβο ότι τα κενά στα πανελλαδικώς εξεταζόμενα μαθήματα του 2026 θα οδηγήσουν τους μαθητές της Πάρου σε άνιση αφετηρία απέναντι στους συνομηλίκους τους στην υπόλοιπη Ελλάδα. «Δεν μπορεί το μέλλον των παιδιών μας να εξαρτάται από το αν θα περισσέψει εκπαιδευτικός να έρθει στην Πάρο», τονίζουν. Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται και στο Νηπιαγωγείο Νάουσας, όπου ο αριθμός των παιδιών καθιστά απαραίτητη τη λειτουργία δεύτερου τμήματος ένταξης. Παράλληλα, ακόμη και το νεοϊδρυθέν Ειδικό Νηπιαγωγείο και Δημοτικό δεν λειτούργησε πλήρως στελεχωμένο, παρά τις υποσχέσεις για ομαλή εκκίνηση.
Το αποτέλεσμα; Εκπαιδευτικά κενά, οργανωτικές δυσλειτουργίες και κλονισμένη ασφάλεια, αφού λιγότεροι δάσκαλοι σημαίνουν περισσότερα καθήκοντα και μειωμένη εποπτεία. Η καθημερινότητα των οικογενειών διαταράσσεται: ωράρια σπαστά, απρογραμμάτιστες αποχωρήσεις, αναστάτωση ακόμα και στα δρομολόγια του ΚΤΕΛ. «Μαθητές στοιβάζονται σε υπεράριθμα λεωφορεία, η ασφάλεια πάει περίπατο», σημειώνουν οι γονείς. Η Ένωση Συλλόγων Γονέων και Κηδεμόνων ζητά:
- Την άμεση κάλυψη όλων των κενών θέσεων εκπαιδευτικών σε όλες τις σχολικές μονάδες της Πάρου.
- Την προτεραιοποίηση της στελέχωσης στα πανελλαδικώς εξεταζόμενα μαθήματα και στο ειδικό νηπιαγωγείο & δημοτικό.
- Την εξασφάλιση σταθερού προσωπικού καθ’ όλη τη διάρκεια της σχολικής χρονιάς, ώστε να αποφεύγονται συνεχείς μετακινήσεις που διαταράσσουν το σχολικό και το οικογνειακό πρόγραμμα.
Η Πάρος, ως νησί με ιδιαιτερότητες και περιορισμένη πρόσβαση, χρειάζεται έμπρακτη στήριξη στην εκπαίδευση. Καλούμε τις αρμόδιες αρχές να αναλάβουν άμεσα δράση, ώστε να διασφαλιστεί τόσο η εκπαιδευτική ισότητα όσο και η ασφάλεια των μαθητών μας.
Το ζήτημα του Ολοήμερου
Σαν να μην έφταναν αυτά, μια πρόσφατη υπουργική απόφαση για την προτεραιοποίηση των εγγραφών στο Ολοήμερο Πρόγραμμα δημιούργησε νέα αναστάτωση. Στην Αθήνα ίσως να φάνταζε λογική. Στην Πάρο όμως, με την εποχικότητα της εργασίας, τις ιδιαιτερότητες των επαγγελμάτων και την έλλειψη εναλλακτικών δομών, λειτούργησε σαν βόμβα.
Αρκετοί γονείς, παρότι έχουν πραγματική ανάγκη, αποκλείστηκαν από το πρόγραμμα. «Η απόφαση δεν λαμβάνει υπόψη την πραγματικότητα του νησιού», λέει η Ένωση Συλλόγων Γονέων και Κηδεμόνων Πάρου η οποία προτείνει καθολική πρόσβαση όλων των μαθητών, χωρίς διαχωρισμούς. Ζητά επίσης δημιουργία νέων δομών δημιουργικής απασχόλησης σε συνεργασία με τον Δήμο και τους τοπικούς φορείς, ώστε τα παιδιά να έχουν ασφαλείς και δημιουργικές διεξόδους.
Ενδιαφέρον παρουσιάζει και η πρότασή τους να εφαρμόζεται αυστηρά η διάταξη που προβλέπει διαγραφή μαθητών με 15 συνεχόμενες αδικαιολόγητες απουσίες. Όχι για τιμωρία, αλλά για να μην «μπλοκάρονται» θέσεις που χρειάζονται άλλες οικογένειες.
Συγκεκριμένα:
- Καθολική πρόσβαση όλων των μαθητών στο Ολοήμερο Πρόγραμμα, χωρίς κριτήρια που διαχωρίζουν τους γονείς σε κατηγορίες.
- Άμεση και πλήρης στελέχωση των σχολικών μονάδων της Πάρου με το απαραίτητο εκπαιδευτικό προσωπικό.
- Δημιουργία δομών δημιουργικής απασχόλησης για όλα τα παιδιά, με τη στενή συνεργασία του Δήμου Πάρου και των τοπικών φορέων, ώστε να αξιοποιηθούν οι υπάρχουσες υποδομές και να προσφερθούν ασφαλείς και δημιουργικές εναλλακτικές λύσεις.
- Επιπλέον, για την καλύτερη λειτουργία του Ολοήμερου, θεωρούμε σημαντικό να εφαρμοστεί με συνέπεια η ισχύουσα διάταξη, σύμφωνα με την οποία σε περίπτωση που ένας μαθητής σημειώσει 15 συνεχόμενες αδικαιολόγητες απουσίες (και χωρίς να συντρέχει λόγος υγείας), διαγράφεται από το Ολοήμερο για την τρέχουσα σχολική χρονιά. Με αυτόν τον τρόπο, διασφαλίζεται ότι οι θέσεις αξιοποιούνται πραγματικά και μπορούν να αποδίδονται σε οικογένειες που τις έχουν ανάγκη.
Ο Δήμος στην ίδια γραμμή
Στην ίδια κατεύθυνση κινήθηκε και ο Δήμος Πάρου. Με επίσημη επιστολή προς το Υπουργείο Παιδείας, ο δήμαρχος Κώστας Μπιζάς και η πρόεδρος της Δημοτικής Επιτροπής Παιδείας, Μαριαλένα Παναγάκη, ζήτησαν την άμεση στελέχωση του Ειδικού Δημοτικού Σχολείου.
Το σχολείο υπολειτουργεί, ενώ οι γονείς δεκατριών παιδιών διστάζουν να ολοκληρώσουν την εγγραφή τους γνωρίζοντας ότι οι ειδικότητες που χρειάζονται απουσιάζουν. Ο Δήμος ζητά επείγουσα πρόσληψη ειδικού παιδαγωγού, λογοθεραπευτή, εργοθεραπευτή, φυσιοθεραπευτή, σχολικού νοσηλευτή, ψυχολόγου και μέλους ειδικού βοηθητικού προσωπικού. Χωρίς αυτές τις ειδικότητες, οι μαθητές μένουν χωρίς τη στήριξη που δικαιούνται, παραβιάζοντας επί της ουσίας την ισοτιμία στην εκπαίδευση.
Η μεγάλη εικόνα
Την κατάσταση συνοψίζει ίσως πιο καυστικά η ΕΛΜΕ Νοτίων Κυκλάδων. «Η νέα χρονιά ξεκινά με τις γνωστές ελλείψεις που αντί να αντιμετωπίζονται, βαθαίνουν», σημειώνει ο γενικός γραμματέας Δημήτρης Σκαράκης. Μιλά για πάνω από 250 κενά εκπαιδευτικών στις Κυκλάδες, κτίρια ακατάλληλα και επικίνδυνα, και πενιχρές χρηματοδοτήσεις:
«Η «αναβάθμιση» που υποβαθμίζει το δημόσιο σχολείο
Η νέα σχολική χρονιά ξεκινά με τις γνωστές ελλείψεις και προβλήματα, που αντί να αντιμετωπίζονται, βαθαίνουν. Παρά τις τεχνολογικές εξελίξεις και τις επιστημονικές δυνατότητες της εποχής μας, η πολιτική της κυβέρνησης επιλέγει να επενδύει σε εξοπλισμούς και πολεμικές αποστολές, ενώ για την παιδεία, την υγεία και τους μισθούς «λεφτά δεν υπάρχουν». Το αποτέλεσμα είναι ένα δημόσιο σχολείο που συνεχώς υποβαθμίζεται.
Στις Κυκλάδες, η κατάσταση είναι αποκαρδιωτική. Τα κενά σε εκπαιδευτικό προσωπικό ξεπερνούν τα 250, χωρίς να υπολογίζονται οι ανάγκες στην Ειδική Αγωγή. Τα σχολικά κτίρια είναι παλιά, ακατάλληλα και συχνά επικίνδυνα. Η αντισεισμική προστασία είναι ανύπαρκτη, ενώ η χρηματοδότηση των σχολικών μονάδων κυμαίνεται μόλις στα 500–1000 ευρώ ετησίως, ποσά που δεν καλύπτουν ούτε τα βασικά.
Η στέγαση των εκπαιδευτικών αποτελεί ένα από τα πιο οξυμένα προβλήματα. Τα ενοίκια είναι εξωφρενικά, ενώ τα διαθέσιμα καταλύματα περιορίζονται στους χειμερινούς μήνες λόγω τουριστικής εκμετάλλευσης. Πολλοί εκπαιδευτικοί αναγκάζονται να ζουν σε αποθήκες, κάμπινγκ ή να κοιμούνται μέσα στα σχολεία. Παρά τις εκκλήσεις, η στήριξη από τους δήμους είναι ανύπαρκτη, με χαρακτηριστικές απαντήσεις όπως «σπίτια υπάρχουν» ή απλή σιωπή.
Ταυτόχρονα, η κυβέρνηση προωθεί την αξιολόγηση των σχολικών μονάδων και των εκπαιδευτικών, παρουσιάζοντάς την ως εργαλείο αναβάθμισης. Στην πράξη, πρόκειται για μηχανισμό κατηγοριοποίησης και άνοιγμα στην ιδιωτικοποίηση, που υποβαθμίζει τον παιδαγωγικό ρόλο του εκπαιδευτικού και ενισχύει τους ταξικούς φραγμούς. Οι αλλαγές στο Λύκειο, με το «εθνικό απολυτήριο», την καθιέρωση IB και τα Ωνάσεια σχολεία, μετατρέπουν τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση σε εξετασιοκεντρικό φίλτρο, απομακρύνοντάς την από τον μορφωτικό της χαρακτήρα.
Μέσα σε αυτό το δυσμενές πλαίσιο, οι εκπαιδευτικοί διεκδικούν αξιοπρεπείς συνθήκες εργασίας και ουσιαστική παιδαγωγική αποστολή. Ζητούν άμεση κάλυψη των κενών με μόνιμους διορισμούς, μονιμοποίηση των αναπληρωτών, στέγαση και σίτιση για όσους υπηρετούν σε νησιά, γενναία κρατική χρηματοδότηση για υποδομές και αντισεισμική θωράκιση. Παράλληλα, απαιτούν αυξήσεις στους μισθούς, επαναφορά του 13ου και 14ου, αφορολόγητο στα 12.000 ευρώ, επίδομα στέγασης και έκπτωση στα ΜΜΜ.
Το δημόσιο σχολείο δεν μπορεί να λειτουργεί με φιλότιμο και αυτοθυσία. Χρειάζεται πολιτική βούληση, επένδυση και σεβασμό στους ανθρώπους που το κρατούν ζωντανό. Οι εκπαιδευτικοί των Κυκλάδων στέκονται με αξιοπρέπεια και αγωνίζονται για ένα σχολείο που αξίζει στους μαθητές μας: σύγχρονο, δημοκρατικό, χωρίς αποκλεισμούς και με παιδαγωγικό περιεχόμενο αντάξιο της εποχής».
Τα παιδιά μας αξίζουν κάτι καλύτερο
Όταν μιλάμε για κενά, υποστελέχωση και ελλείψεις, δεν μιλάμε για αριθμούς. Μιλάμε για το παιδί μας που σήμερα χάνει ώρες μαθηματικών, που αύριο θα δώσει πανελλήνιες με λιγότερα εφόδια από τον συνομήλικο στην Αθήνα. Μιλάμε για το παιδί μας που μεγαλώνει σε ένα σχολείο χωρίς λογοθεραπευτή, χωρίς ψυχολόγο, χωρίς ασφαλές κτίριο.
Και αναρωτιέται κανείς: τι θα απαντήσουμε σε αυτό το παιδί, όταν σε λίγα χρόνια μας κατηγορήσει ότι δεν φροντίσαμε για το μέλλον του; Τι θα πούμε, όταν μας ρωτήσει γιατί δε διεκδικήσαμε με επιμονή εκείνα που του ανήκαν;
Ως γονείς και ως κοινωνία γνωρίζουμε ότι η ευθύνη είναι και δική μας.. Οφείλουμε να πιέσουμε για αλλαγές στα κριτήρια του Ολοήμερου, ώστε κανένα παιδί να μη μένει αποκλεισμένο. Οφείλουμε να απαιτήσουμε ασφάλεια στα σχολικά κτίρια, πραγματική αντισεισμική θωράκιση και σοβαρή χρηματοδότηση. Οφείλουμε, με λίγα λόγια, να απαιτήσουμε από την πολιτεία αυτά που δικαιούνται τα παιδιά μας.
Γιατί αν δεν το κάνουμε εμείς σήμερα, τότε αύριο η μομφή των παιδιών μας θα είναι δικαιολογημένη. Και δεν θα έχουμε καμία απάντηση να δώσουμε.
Η ευθύνη δεν ανήκει μόνο στους «άλλους». Ανήκει σε όλους μας — γονείς, εκπαιδευτικούς, δημοτική αρχή, κοινωνία. Το δημόσιο σχολείο δεν είναι πολυτέλεια, είναι το μέλλον των παιδιών μας. Κι αν το αφήσουμε να φθίνει, τότε πράγματι θα έχουμε αδικήσει το αύριο με τα ίδια μας τα χέρια.
