Οι βιταμίνες είναι χημικές ενώσεις που λειτουργούν ως βοηθοί στις διάφορες εργασίες (χημικές αντιδράσεις) που κάνει ο οργανισμός μας. Όλα μας τα συστήματα, ανοσοποιητικό, οστά, δέρμα, κτλ, χρειάζονται αυτή την βοήθεια. Η έλλειψη βιταμινών δίνει συμπτώματα όπως ξηρότητα δέρματος, ή πτώση των τριχών της κεφαλής ή και κάποια που δεν φαίνονται, όπως η ευπάθεια στις λοιμώξεις ή αναιμία αλλά και η υπερβολική τους λήψη μπορεί να προκαλέσει προβλήματα όταν φτάσουμε σε τοξικά επίπεδα.
Ποιές βιταμίνες υπάρχουν;
Έχουμε δύο κατηγορίες βιταμινών, αυτές που διαλύονται στο λίπος, λέγονται λιποδιαλύτες και είναι οι A, D, E και Κ, και που η υπερβολική τους λήψη δημιουργεί τοξικά επίπεδα γιατί δεν μπορούν να αποβληθούν από τα ούρα και τις υδατοδιαλυτές δηλαδή την βιταμίνη C και το σύμπλεγμα των βιταμινών Β που αν λάβουμε παραπάνω ποσότητες δεν θα δημιουργήσουμε πρόβλημα γιατί ό,τι περισσεύει αποβάλλεται από τα ούρα.
Πηγές βιταμινών
- Η βιταμίνη Α συμβάλει στην υγεία των ματιών, του ανοσοποιητικού, του δέρματος και των βλεννογόνων και βρίσκεται στο μοσχαρίσιο κρέας, το συκώτι, τα αυγά, το ψάρι, και στα φρούτα και λαχανικά κίτρινου χρώματος, πχ γλυκοπατάτες, καρότα, κολοκύθα, βερίκοκα, κτλ.
- Το σύμπλεγμα των βιταμινών Β συμβάλει στον μεταβολισμό του ανθρώπου δηλαδή στην μετατροπή των πρωτεϊνών, λιπών και υδατανθράκων σε ενέργεια και η έλλειψη τους προκαλεί αδυναμία, κόπωση, νευρολογικές διαταραχές. Τις βρίσκουμε σε διάφορα τρόφιμα όπως το κρέας, το κοτόπουλο, το ψάρι, τα αυγά, το γάλα, τα φασόλια, κτλ.
- Η βιταμίνη C βοηθά στην καλή υγεία του ανοσοποιητικού, των μυών και του δέρματος όπως και στην απορρόφηση του σιδήρου, την βρίσκουμε στα εσπεριδοειδή, στα πράσινα φυλλώδη λαχανικά, στο μπρόκολο ή τις φράουλες.
- Η βιταμίνη D συμβάλει στην απορρόφηση του ασβεστίου και στην υγεία των οστών και των δοντιών, θα την βρούμε στο εμπλουτισμένο γάλα, στα δημητριακά και στα λιπαρά ψάρια αλλά κυρίως την παράγει το δέρμα με την έκθεση του στον ήλιο.
- Η βιταμίνη Ε έχει κυρίως αντιοξειδωτική δράση και προστατεύει τα κύτταρα από το οξειδωτικό στρες, την βρίσκουμε στα φυτικά έλαια, πράσινα φυλλώδη λαχανικά, δημητριακά ολικής αλέσεως, ξηρούς καρπούς, κτλ.
- Η βιταμίνη Κ συμβάλει στην υγεία των οστών και στην πήξη του αίματος, παράγεται από τα βακτήρια του εντέρου και την παίρνουμε επίσης από τροφές όπως τα αυγά, το γάλα, το σπανάκι, το μπρόκολο, το λάχανο, κ.α.
…και τα παιδιά που δεν τρώνε καλά, δεν χρειάζονται συμπληρώματα βιταμινών ή τέλος πάντων κάτι που να τους ανοίγει την όρεξη;
Όταν ένα παιδί είναι υγιές και αναπτύσσεται καλά ακόμη και αν δεν τρώει τις ποσότητες που θα θέλαμε δεν χρειάζεται συμπληρώματα βιταμινών και κυρίως οι βιταμίνες δεν ανοίγουν την όρεξη… Το πιθανότερο σενάριο γι’ αυτά τα παιδάκια είναι ότι τσιμπολογάνε διάφορα εδώ κι εκεί και όταν έρχεται η ώρα του φαγητού δεν πεινάνε… Άρα η απάντηση είναι εύκολη…
Όμως, υπάρχουν περιπτώσεις παιδιών που χρειάζονται χορήγηση βιταμινών και ο Παιδίατρος τους θα κρίνει την αναγκαιότητα αυτής της χορήγησης, για παράδειγμα τα παιδιά με σοβαρή καθυστέρηση σωματικής και νοητικής ανάπτυξης ή αυτά που πάσχουν από χρόνια νοσήματα που εμποδίζουν την απορρόφηση των βιταμινών, ακόμη τα παιδιά που έχουν αλλεργία σε τρόφιμο και δεν μπορούμε να το αντικαταστήσουμε διατροφικά με κάποιο άλλο ή εκείνα που ακολουθούν αυστηρή χορτοφαγική δίαιτα.
…τελικά που κρύβονται οι βιταμίνες;
Πουθενά! Θα τις βρείτε στον μανάβη, τον ψαρά, τον κρεοπώλη και αν είναι και της γειτονιάς με φρέσκα τοπικά προϊόντα ακόμη καλύτερα! Καταλαβαίνουμε ότι μία πλήρης και ισορροπημένη διατροφή χωρίς εμμονές και ακρότητες παρέχει στον οργανισμό ό,τι χρειάζεται για την ομαλή λειτουργία του και ειδικά στα παιδιά που ακόμη και το λίγο ποιοτικό φαγητό τους παρέχει όλα τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά.
Ειρήνη Γιαννάτου – Παιδίατρος
