Με αργά μεν, αλλά σταθερά βήματα δε, ο Αγροτικός Συνεταιρισμός Πάρου επιχειρεί από τη μία πλευρά την ανάπτυξή του -βάσει του προγραμματισμού που έχει θέσει η διοίκηση- και από την άλλη την βιωσιμότητα και στήριξη των κτηνοτρόφων – παραγωγών σε μία πολύ δυσοίωνη για τον τομέα περίοδο.
Αναμφίβολα ο πρωτογενής τομέας της ελληνικής οικονομίας διέρχεται κρίση, ιδιαίτερα μετά την όξυνση του προβλήματος έλλειψης ζωοτροφών, αλλά και την εκτίναξη του κόστους παραγωγής. Κι αυτό είναι κάτι που καταδεικνύουν και οι στατιστικοί δείκτες, με τις συνέπειες στον κτηνοτροφικό τομέα να είναι και άμεσες, με την μείωση του ζωικού κεφαλαίου και την εγκατάλειψη του επαγγέλματος, αλλά και μακροπρόθεσμες, με την διατροφική αλυσίδα να επηρεάζεται ολοένα και περισσότερο.
Προβλήματα και με τη νησιωτικότητα
Κι αν τα προβλήματα είναι μεγάλα στην ηπειρωτική χώρα, μπορεί να αναλογιστεί κανείς πόσο σοβαρότερα γίνονται ειδικά στο νησιωτικό χώρο, όπου διογκώνονται λόγω της γεωμορφολογίας, της επιβαρυμένης αύξησης του κόστους των εισροών, του μεταφορικού κόστους, αλλά και της ανεπαρκούς αντιμετώπισης από την κυβέρνηση.
Άλλωστε δεν είναι η πρώτη φορά που τα προβλήματα αυτά αναφέρονται και στο πλαίσιο αυτό η «Φωνή της Πάρου» έχει κατά καιρούς μεταφέρει με ρεπορτάζ -μέσω της έντυπης και ηλεκτρονικής έκδοσής της- αφενός την υπαρξιακή κρίση που δέχεται ο κτηνοτροφικός τομέας και αφετέρου τις αγωνίες των παραγωγών και τις δυσκολίες βιωσιμότητας που αντιμετωπίζουν.
«Δεν υπάρχει περιθώριο να χαθεί και άλλο ζωικό κεφάλαιο», λένε με έμφαση οι κτηνοτρόφοι, οι οποίοι εδώ και καιρό έχουν προειδοποιήσει ότι αν συνεχιστεί αυτή η κατάσταση, η κατάληξη θα είναι τραγική για έναν από τους πλέον παραγωγικούς κλάδους. Η έλλειψη σε κρέας, γάλα και γαλακτοκομικά προϊόντα, θα δώσουν «χώρο» σε εισαγωγές -εφόσον υπάρχουν- και ελληνοποιήσεις, ενώ ο τελικός αποδέκτης που είναι ο καταναλωτής δεν θα έχει πρόσβαση σε φθηνά, αγνά, ελληνικά ποιοτικά προϊόντα.
Δυστυχώς υπάρχει τάση εγκατάλειψης, η οποία οφείλεται εκτός από το αυξημένο κόστος παραγωγής και την έλλειψη εργατικών χεριών, στην μείωση και της τιμής του γάλακτος, η οποία εκτιμάται ότι φτάνει τους τελευταίους μήνες στο 20%. Την ίδια στιγμή το αγελαδινό γάλα στο ράφι παραμένει σε υψηλή τιμή και ο καταναλωτής συνεχίζει να το αγοράζει ακριβά. Ως έχει η κατάσταση, επιβάλλεται να δοθούν κίνητρα και χρηματοδοτικά εργαλεία -και όχι απλά πενιχρές επιδοτήσεις- από την Πολιτεία, ώστε ο πρωτογενής τομέας να γιγαντωθεί ξανά και με τις δυνατότητες που έχει να αποτελέσει μία ακόμη «ατμομηχανή» της οικονομίας.
Η προσπάθεια του Α.Σ. Πάρου
Στην περίπτωση της Πάρου, όπως έχει καταγραφεί και στο παρελθόν, υπάρχει σημαντική μείωση και στο ζωϊκό κεφάλαιο και στην παραγωγή γάλακτος. Παράλληλα στον Αγροτικό Συνεταιρισμό Πάρου καταβάλλεται μεγάλη προσπάθεια και για να βγουν τα έξοδα της τυροκόμισης θα πρέπει να υπάρχει σταθερή ημερήσια παραλαβή γάλακτος. Αυτή τη στιγμή ο Συνεταιρισμός συλλέγει περίπου 3-4 τόνους γάλα ημερησίως από τοπικούς παραγωγούς και αυτό είναι το όριο της βιωσιμότητας. Η παραγωγικότητα του γάλακτος προέρχεται από περίπου 250-300 αρμεγόμενα, από τα οποία το 30% είναι μοσχαράκια και ζώα αντικατάστασης.
Από εκεί και πέρα, οι ενέργειες που γίνονται είναι συντονισμένες ώστε να υπάρξει ενίσχυση και συμβουλευτική στήριξη των παραγωγών. Σε αυτό το πεδίο η συνεργασία του Αγροτικού Συνεταιρισμού Πάρου με τον τεχνικό σύμβουλο, Δημήτρη Οικονομίδη, που έχει αναλάβει την ενημέρωση σε όλα τα παραγωγικά στάδια και είναι δίπλα στους παραγωγούς, αποτελεί μία όαση αισιοδοξίας για να τεθούν νέες βάσεις και ακολούθως με επιμονή να έρθουν θετικά αποτελέσματα και για τις δύο πλευρές.
Άλλωστε, τόσο η Ελληνική, όσο και η Παριανή ύπαιθρος δίνει διεξόδους, αρκεί να είναι έτοιμος κανείς να τις δει και να αξιοποιήσει τις ευκαιρίες. Αρκεί κανείς να τολμήσει να επιχειρήσει στον πρωτογενή τομέα, να εφαρμόσει καινοτόμες ιδέες και να εξελίξει παραδοσιακές καλλιέργειες, τηρώντας βέβαια πιστά τους κανόνες ποιότητας.
Ζητήματα και προτάσεις της ΕΘ.Ε.Α.Σ.
Η Εθνική Ένωση Αγροτικών Συνεταιρισμών (ΕΘ.Ε.Α.Σ.) έχει θέσει επανειλημμένα στους κατά καιρούς αρμόδιους υπουργούς, με κατάθεση επεξεργασμένων προτάσεων, τα οξύτατα προβλήματα που «στραγγαλίζουν» ιδιαίτερα τον κτηνοτροφικό κλάδο.
Ο νέος υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Λευτέρης Αυγενάκης, καλείται να εγκύψει στη λύση των προβλημάτων αυτών το συντομότερο, γιατί ξεκληρίζεται το βιός των αγροτών, συρρικνώνεται η ύπαιθρος, ο πρωτογενής τομέας οδηγείται σε βίαιο θάνατο, με ότι αυτό συνεπάγεται για την οικονομία, τη ζωή και το μέλλον των γεωργοκτηνοτρόφων.
Ειδικότερα, τα ζητήματα που έχει θέσει η Επιτροπή Κτηνοτροφίας της Εθνικής Ένωσης Αγροτικών Συνεταιρισμών, με την προσδοκία να διεξαχθεί ουσιαστικός διάλογος που θα οδηγηθεί σε καρποφόρα αποτελέσματα, είναι:
1. Περαιτέρω εξειδίκευση και ενίσχυση των μέτρων που έχουν εξαγγελθεί για την αντιμετώπιση της αύξησης του κόστους παραγωγής.
2. Προστασία των αγροτικών προϊόντων, με διεξαγωγή εντατικών ελέγχων για την αποτροπή της απάτης των ελληνοποιήσεων στις αγορές γάλακτος, κρέατος και προϊόντων Π.Ο.Π..
3. Διευκόλυνση και χρηματοδότηση των κτηνοτροφικών μονάδων για την εγκατάσταση Α.Π.Ε. και μονάδας βιοαερίου (πράσινη ανάπτυξη).
4. Ολοκλήρωση των διαχειριστικών σχεδίων βόσκησης στις περιφέρειες που έχουν ετοιμότητα και ανάληψη πρωτοβουλίας από το υπουργείο για τις υπόλοιπες.
5. Δραστική επέκταση του μέτρου του μεταφορικού ισοδύναμου στις ζωοτροφές και στη μεταφορά καυσίμων στα νησιά, όπως επιβάλλει η ενωσιακή αντίληψη της νησιωτικότητας, για λόγους περιφερειακής συνοχής και κοινωνικής δικαιοσύνης.
Η σοβαρή έλλειψη γάλακτος που παρατηρείται τα τελευταία χρόνια από τη μείωση του ζωικού κεφαλαίου, λόγω της αύξησης του κόστους παραγωγής, οδηγεί σε μείωση της παραγωγής προϊόντων που έχουν προδιαγραφές Π.Ο.Π. (Κανονισμός 1107/1996 της Ευρωπαϊκής Επιτροπής).
Η διατροφή των αγελάδων και των αιγοπροβάτων πρέπει να βασίζεται στη χλωρίδα του τόπου παραγωγής του Π.Ο.Π. προϊόντος. Άρα, για εισαγωγές σε νησιά παραγωγής Π.Ο.Π., εκτός από τη νησιωτικότητα και τον μικρό κλήρο, υφίστανται και οι περιορισμοί των παραπάνω προδιαγραφών.
Δημήτρης Οικονομίδης:
«Στεκόμαστε καθημερινά δίπλα στον παραγωγό»
Ο Δημήτρης Οικονομίδης είναι γεωπόνος ζωοτέχνης με 15ετη εμπειρία, έχοντας εξειδίκευση στην διατροφή και γενετική βελτίωση των παραγωγικών ζώων. Το 2017 δημιούργησε την Προμηθευτική Φάρμας, η όποια δραστηριοποιείται αποκλειστικά στο τομέα της ζωικής παραγωγής, προσφέροντας ολοκληρωμένες υπηρεσίες για όλα τα παραγωγικά ζώα εκτροφής. Από τον Νοέμβριο του 2022 συνεργάζεται με τον Αγροτικό Συνεταιρισμό Πάρου ως τεχνικός σύμβουλος και είναι ουσιαστικά ο συνδετικός κρίκος για όλα όσα χρειάζονται οι κτηνοτρόφοι.
Στο πλαίσιο της ανάπτυξης του σημερινού θέματος, ο κ. Οικονομίδης μίλησε στη «Φωνή της Πάρου», απατώντας στα ακόλουθα ερωτήματα:
Πώς μπορείτε να βοηθήσετε τους κτηνοτρόφους για την βελτίωση της ποιότητας του γάλακτος και του κρέατος;
Δ.Ο.: «Ο κύριος ρόλος μου είναι να βρω για τον κάθε ένα παραγωγό ξεχωριστά τις πραγματικές παραγωγικές ανάγκες ώστε να καταρτιστεί το απαιτούμενο σιτηρέσιο που θα αυξήσει την παραγωγικότητα και θα βελτιώσει την παραγωγική ζωή με το χαμηλότερο δυνατό κόστος. Αυτή είναι μια δυναμική διαδικασία που απαιτεί καθημερινή επικοινωνία και συλλογή στοιχείων με τον παραγωγό. Εξαιτίας των παραπάνω ο ρόλος μου δεν τελειώνει μόνο στην κατάρτιση ενός σιτηρεσίου, αλλά εμπλέκεται και σε όλα τα στάδια της παραγωγικής και αναπαραγωγικής ζωής, καθώς και στον έλεγχο της ποιότητας – προμήθειας Α υλών που θα μας επιτρέψουν να βελτιώσουμε την ποιότητα και παραγωγικότητα με το χαμηλότερο δυνατό κόστος».
Υπάρχει η δυνατότητα βελτίωσης και της ποσότητας γάλακτος με εισαγωγή νέων οικογενειών αγελάδων;
Δ.Ο.: «Ορόσημο είναι η διατήρηση των τοπικών χαρακτηριστικών στοιχείων παραγωγής στο νησί. Έχοντας αυτό ως κριτήριο η γενετική βελτίωση -μέσω της τεχνητής σπερματέγχυσης- των ζώων γίνεται με βάση τις ιδιαίτερες κλιματολογικές καθώς και συνθήκες εκτροφής. Τα εισαγόμενα ζώα επίσης επιλέγονται σύμφωνα με τα παραπάνω ώστε να μειώνεται η ανταγωνιστικότητα και να αυξάνεται η προσαρμοστικότητα. Κατ’ επέκταση βελτιώνουμε την ποιότητα και παραγωγικότητα».
Η τροφοδοτική αλυσίδα προς τους κτηνοτρόφους μπορεί να βελτιωθεί με την παρέμβαση από τον Αγροτικό Συνεταιρισμό και με ποιόν τρόπο;
Δ.Ο.: «Ο Αγροτικός Συνεταιρισμός κάθε δύο μήνες δημιουργεί διαγωνισμούς με συγκεκριμένα κριτήρια και απαιτήσεις που εξασφαλίζει την προμήθεια Α υλών άριστης ποιότητας σε ανταγωνιστικές τιμές, που ενισχύουν την θέση μας ώστε να καταρτίσουμε τα σιτηρέσια εκείνα που θα μειώσουν το κόστος θρέψης των παραγωγών. Μελλοντικός στόχος μας είναι η αύξηση της εμπορικής δραστηριότητας των αποθηκών και με προϊόντα, τα οποία δεν θα απευθύνονται μόνο στους παραγωγούς – συνεταιριστές, αλλά και σε ιδιώτες. Αναφέρομαι σε προϊόντα για το μικρό ζώο, είδη κήπου, καλλωπιστικά προϊόντα, κτλ.».
Με όλα τα μέτρα που προτείνεται οι κτηνοτρόφοι θα δουν βελτίωση και στο κόστος παραγωγής;
Δ.Ο.: «Τα τελευταία χρόνια στην ηπειρωτική Ελλάδα, αλλά και στο νησί της Πάρου, παρατηρείται έντονα η μείωση του ζωικού πληθυσμού. Η εκτροφή ζώων σε νησιωτικές περιοχές σήμερα είναι ένα διαρκές στοίχημα. Πόσο μάλιστα σ’ ένα νησί όπως της Πάρου που η τουριστική επιρροή είναι έντονη. Σήμερα ο δικός μου ρόλος, καθώς και της υπόλοιπης ομάδας του Αγροτικού Συνεταιρισμού, είναι να εργαζόμαστε ώστε να αλλάξουμε το τοπίο και το αρνητικό κλίμα προηγούμενων ετών εξασφαλίζοντας πλέον στους Παριανούς παραγωγούς τις καλύτερες τιμές γάλακτος στην Ελλάδα, δημιουργώντας παράλληλα ένα οικογενειακό περιβάλλον στη σχέση μεταξύ παραγωγού και Αγροτικού Συνεταιρισμού. Εν κατακλείδι γίνεται μια συλλογική και καθημερινή προσπάθεια να σταθούμε δίπλα στον παραγωγό και να λύσουμε οποιοδήποτε πρόβλημα προκύψει μέσω της παραγωγής γάλακτος. Εξάλλου, οι ολοένα και αυξανόμενες απαιτήσεις του τυροκομείου σε παραγωγή τυριών καθιστά επιβεβλημένη την παρουσία μου, ώστε να εξασφαλιστεί πρώτον η σταθερή και ποιοτική παραγωγή γάλακτος σύμφωνα με τα κριτήρια του τυροκομείου και δεύτερον να δημιουργηθεί η σχέση εμπιστοσύνης και τα κίνητρα που θα ενισχύσει την παραγωγή στο νησί και ο αγρότης – κτηνοτρόφος θα μπορεί να αισθάνεται βασικό μέρος – στέλεχος της προσπάθειας που γίνεται. Στόχος είναι τα τυριά της Πάρου να αποκτήσουν πρωταγωνιστικό ρόλο στην Ελλάδα».
