Όπως αναφέρθηκε στο προηγούμενο άρθρο ο αιγιαλός και η παραλία είναι κοινόχρηστα πράγματα. Ο αιγιαλός αποτελεί φυσική δημόσια κτήση και είναι κοινόχρηστος με βάση το άρ. 1 του ν.2971/2001 όπως ισχύει σήμερα αλλά και τα άρθρα 967 και 968 του Αστικού Κώδικα. Αντίστοιχα, η παραλία παρότι δεν αναφέρεται ρητά στο αρ. 967 ΑΚ, θεωρείται με διασταλτική ερμηνεία ως κοινόχρηστο πράγμα επειδή εξυπηρετεί την κοινή χρήση. Κατά συνέπεια, αιγιαλός και παραλία τυγχάνουν εκτός συναλλαγής πράγματα και ειναι κατ’αρχήν αμεταβίβαστα, ανεπίδεκτα ιδιωτικής κυριότητας και γενικά ιδιωτικών συναλλαγών. Ο Αρειος Πάγος δε, έχει κρίνει ότι ο αιγιαλός ανήκει κατά «νομική επιταγή» στο Ελληνικό Δημόσιο.
Ωστόσο, κατά παρέκκλιση του ανωτέρω αυστηρού πλαισίου προστασίας αιγιαλού και παραλίας, δηλαδή της απαγόρευσης παραχώρησης αποκλειστικής χρήσης τους, χορηγείται απο το νόμο η δυνατότητα μερικής εξαίρεσης με την παραχώρηση δικαιώματος απλής χρήσης και χρήσης για εκτέλεση έργων. Ως τέτοια νοείται κάθε χρήση σε αιγιαλό και παραλία «εφόσον από αυτή δεν παραβιάζεται ο προορισμός τους ως κοινόχρηστων πραγμάτων και δεν επέρχεται αλλοίωση στη φυσική μορφολογία τους και τα βιοτικά στοιχεία τους», ως ορίζει το αρ. 15 του ν. 2917/2001.
Επιτρεπτή λοιπόν είναι η παραχώρηση της απλής χρήσης αιγιαλού και παραλίας για την άσκηση δραστηριοτήτων που εξυπηρετούν τους λουόμενους ή την αναψυχή του κοινού, πχ ξαπλώστρες, τραπεζοκαθίσματα κλπ, εφόσον εξασφαλίζεται η ελεύθερη διέλευση του κοινού. Το εμβαδόν κάθε παραχώρησης δεν μπορεί να υπερβαίνει τα πεντακόσια τετραγωνικά μέτρα. Σε κάθε περίπτωση πρέπει να παραμένει ελεύθερη έκταση αιγιαλού σε ποσοστό τουλάχιστον 50% του συνολικού εμβαδού του, ανάλογα με τα ποιοτικά χαρακτηριστικά του αιγιαλού, μη υπολογιζόμενου του χώρου που είναι δυσπρόσιτος και μη αξιοποιήσιμος. Ο ανωτέρω περιορισμός δεν ισχύει για τις παραχωρήσεις σε όμορα του κοινόχρηστου χώρου ξενοδοχεία, οργανωμένες τουριστικές κατασκηνώσεις (camping) και σύνθετα τουριστικά καταλύματα, εφόσον λειτουργούν νόμιμα.
Σε κάθε περίπτωση η ανάπτυξη ομπρελών κλπ μπορεί να καλύπτει μέχρι το εξήντα τοις εκατό (60%) του παραχωρούμενου χώρου, με τρόπο ώστε να εξασφαλίζεται η ελεύθερη πρόσβαση του κοινού κάθετα και παράλληλα προς τη θάλασσα καθώς και η ύπαρξη ελεύθερης ζώνης από την ακτογραμμή πλάτους τουλάχιστον πέντε (5) μέτρων. Ειδικότερα, για αιγιαλό και παραλία, που έχει ενταχθεί στο δίκτυο Natura 2000, η κάλυψη δεν μπορεί να υπερβαίνει το 30% του παραχωρούμενου χώρου και εφόσον δεν επηρεάζονται οι στόχοι διατήρησης για το προστατευτέο αντικείμενο.
Το άρθρο 15 του ν. 2971/2001 ορίζει πως η πράξη παραχώρησης υπόκειται πάντα σε μονομερή ανάκληση από το Δημόσιο για λόγους υπέρτερου δημοσίου συμφέροντος, είναι πράξη προσωποπαγής και άρα απαγορεύεται η μερική ή ολική μεταβίβαση της.
Οι περιορισμοί που θέτει ο νόμος δεν σταματούν όμως εδώ. Αφορούν τη δόμηση, τη θαλάσσια αναψυχή, καντίνες και beach bars. Πρόκειται για ένα δίχτυ προστασίας του κοινόχρηστου χαρακτήρα αιγιαλού και παραλίας με σημαντικά όμως κενά που δικαιολογημένα χαρακτηρίζονται από ορισμένους ως «παραθυράκια».
Γεώργιος Γερανάκης – Δικηγόρος
